Nijmegen is één van de voorlopers als het gaat om vroegsignalering. In 2016 startte de gemeente met de zogeheten VPS-aanpak (VindPlaats van Schulden, een dienst van het Bureau Krediet Registratie - BKR). Deelnemende partijen, zoals de gemeente, energieleveranciers, alle Nijmeegse woningcorporaties, het drinkwaterbedrijf en vier zorgverzekeraars, leveren de NAW-gegevens van hun klanten met een betalingsachterstand aan bij het BKR. Die stuurt de gemeente elke maand een lijst met zo’n 75 adressen, ‘matches’ in jargon, waar de gemeente naartoe kan. 

Het juiste signaal 

Maria Buur is projectleider Vroegsignalering bij de gemeente Nijmegen en nam in 2016 het initiatief om gemeenten die VPS gebruiken, bij elkaar te roepen. Het leidde onder meer tot een community Vroegsignalering bij de NVVK, waar gemeenten kennis en ervaringen met deze aanpak uitwisselen. De aanpak werpt zijn vruchten af, vertelt Maria Buur. Cruciaal blijkt het vaststellen van het juiste signaal. Wanneer neem je contact op met een inwoner? “Je wilt niet te laat komen, als de schulden al hoog zijn. Maar je wilt ook niet te vroeg zijn, want dan staan inwoners niet open voor ons hulpaanbod.” Uiteindelijk is met het BKR gekozen voor een signaal van een betalingsachterstand van maximaal honderd dagen in drie opeenvolgende maanden, bij twee aanbieders. “Dat kan nog veranderen, we onderzoeken voortdurend wat de optimale match is.” 

Hulpaanbod 

Is er een match, dan worden de incassomaatregelen van de partijen die hebben aangeleverd op dat adres stopgezet. Het team Op-de-rit van Bureau Schuldhulpverlening van de gemeente stuurt de inwoner(s) op dat adres een flyer met een hulpaanbod. Als de inwoner vervolgens geen contact opneemt, dan gaat er een klantmanager van de gemeente naartoe. Als blijkt dat de inwoner ondersteuning wil, dan kijkt de klantmanager naar het financiële huishouden van de inwoner. Mogelijk worden er betalingsregelingen getroffen en eventueel een lening via de Gemeentelijke Krediet Bank afgesloten. “Na deze ‘eerste hulp’ wordt indien nodig een aanbod voor een vervolgtraject gedaan, via het reguliere traject schuldhulpverlening of via een van de ketenpartners die in Nijmegen actief zijn.” Als er niet binnen twee maanden afspraken met de klant gemaakt worden, dan wordt het incassotraject hervat. 

Aanpak in 2021 

Nijmegen gaat in eerste instantie op deze manier door, vertelt Maria Buur: alleen de matches worden door de gemeente opgepakt. “De verwachting is dat we zo’n 100 matches per maand krijgen. Daarnaast waarschijnlijk zo’n 900 enkele signalen.” De gemeente verwacht nog meer signalen en matches te krijgen als ze afspraken heeft kunnen maken met de particuliere verhuurders en Stichting Studentenhuisvesting Nijmegen. “Alle enkele signalen pakken we als volgt op: deze mensen krijgen een brief waarmee we ze een aanbod doen. Als mensen positief reageren, dan gaan we in gesprek via onze Financieel Experts in de Wijk.” Daarna wil de gemeente kijken of ze, onder meer afhankelijk van het aantal signalen die ze maandelijks ontvangt, een afwegingskader kan opstellen met criteria zoals een ondergrens qua bedrag als betalingsachterstand. Of dat de gemeente zich een tijdlang richt op een bepaalde doelgroep, zoals jongeren of gezinnen met kinderen. “Dit hebben we nu nog niet bepaald.” Ze besluit: “Het is belangrijk om te monitoren of de nieuwe wetgeving waarbij de verplichting worden opgelegd om alle signalen op te pakken, in de praktijk effectief is.” 

Meer informatie

Maria Buur vertelde op het (be)spreekuur van 7 september over de VPS-aanpak, de uitzending is terug te zien op het Youtubekanaal van VNG Realisatie.