Er waait een nieuwe wind in de bijstand. De afgelopen jaren heeft Tilburgs wethouder Esmah Lahlah (bestaanszekerheid, GroenLinks) haar best gedaan om de bijstand in haar stad om te vormen naar een systeem dat werkt vanuit vertrouwen en nabijheid. Daarbij heeft ze, net als andere wethouders, de grenzen van haar beleidsruimte opgezocht.
Maar gemeenten lopen steeds meer tegen die grenzen aan, merkt Lahlah. Daarom is het tijd voor een fundamentele herziening van de Participatiewet. De plannen van minister Schouten voor aanpassing van die wet gaan wat Lahlah betreft nog niet ver genoeg.
Gemeenten zijn op zoek naar manieren om ‘de menselijke maat’ in de praktijk te brengen, ziet wethouder Lahlah. ‘De invloed die gemeenten hebben, wordt steeds meer ingekleurd. Gemeenten leren van elkaar, nemen initiatieven van elkaar over.’ Ze noemt een aantal voorbeelden van nieuwe werkwijzen die gemeenten de afgelopen jaren hebben gepionierd, waaronder de aanpak ‘samenwonen op proef’, die Lahlah in haar eigen stad heeft getest en ingevoerd. Die aanpak houdt in dat bijstandsgerechtigden die overwegen om te gaan samenwonen met een partner eerst een tijdje mogen uitproberen of het samenwonen goed gaat. In die proefperiode heeft het samenwonen nog geen consequenties voor de uitkering.