Uit onderzoek van de VNG en ZN in samenwerking met adviesbureau AEF uit 2017 (pdf) bleek dat er in ons land veel mooie voorbeelden te vinden waren van samenwerkingen tussen gemeenten en zorgverzekeraars en/of zorgkantoren. Datzelfde onderzoek liet ook zien dat dit nog kleinschalig, incidenteel en versnipperd gebeurde. Partijen werkten niet evenredig op alle maatschappelijk urgente thema’s samen en ook niet overal, waardoor niet alle mensen er van mee kunnen profiteren.

Om de samenwerking tussen gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren te stimuleren is deze samenwerking tot stand gekomen. De regionale samenwerking tussen deze partijen heeft al tot veel goede ontwikkelingen geleid.

Werkstructuur

Samenwerken met zorgverzekeraars (en zorgkantoren) is voor gemeenten al enige tijd een belangrijk speerpunt. In 2019 heeft de VNG afspraken gemaakt met Zorgverzekeraars Nederland (ZN) over landsdekkende en structurele samenwerking in de regio, op tenminste de thema’s ouderen, GGZ en preventie. Op deze manier komt er voor alle gemeenten een betere samenwerking met de zorgverzekeraars tot stand.

Het gedachtegoed van ‘de juiste zorg op de juiste plek’ neemt een centrale plek in bij de regionale samenwerking. De Juiste Zorg op de Juiste Plek betekent dat partijen de zorg meer organiseren rondom de patiënt, die daardoor in staat wordt gesteld beter te kunnen blijven functioneren in de eigen omgeving. Daarbij gaat het om het voorkomen van zorg, de zorg dichter naar mensen verplaatsen waar mogelijk en zorg vervangen door innovatie waar dit kan. Ga voor meer informatie naar www.dejuistezorgopdeplek.nl.  

De afspraken tussen ZN en de VNG hebben geleid tot een landsdekkende samenwerking. Dat wil zeggen dat er geen gemeente meer is die geen afspraken met de zorgverzekeraar(s) kan maken en andersom. Bovendien is de samenwerking structureel: niet eenmalig en ook niet op slechts één onderwerp. Oftewel de vrijblijvendheid voorbij. Dat is de kern van de werkstructuur (pdf).

Er wordt op regionaal niveau samengewerkt omdat een deel van de zorgketen gemeente-overstijgend is georganiseerd. Denk bijvoorbeeld aan de regionale rol van ziekenhuizen, GGZ- en Wlz-instellingen. Uitgangspunt voor de regio-indeling zijn de zorgkantoorregio’s. Aan gemeenten is de ruimte geboden daar van af te wijken waar dat beter is. Bijvoorbeeld vanwege reeds bestaande en goed lopende samenwerkingsverbanden.

Aanspreekpunten

De afspraak om herkenbaar en aanspreekbaar te zijn voor elkaar in de regio is gemaakt om de vrijblijvendheid die eerder aan verschillende kanten werd ervaren te doorbreken. De herkenbaarheid en aanspreekbaarheid houdt in dat het voor gemeenten duidelijk is wie bij het zorgkantoor en de zorgverzekeraars het aanspreekpunt zijn voor zowel wethouders als ambtenaren. In regio’s waar meerdere zorgverzekeraars actief zijn, neemt de grootste zorgverzekeraar het voortouw en neemt de andere zorgverzekeraars daar in mee.

Andersom hebben ook gemeenten hebben nu aanspreekpunten, zowel ambtelijk als bestuurlijk. Hoe gemeenten de keuze maken voor het aanstellen van aanspreekpunten ligt bij hen zelf, wel is het van belang dat zij zich organiseren op een manier die duidelijkheid biedt voor de zorgverzekeraar(s) en het zorgkantoor in de regio. Bovendien wordt het gemeenten die onderling samenwerken binnen een regio aangeraden om duidelijke afspraken te maken over verantwoordelijkheden en mandaten.

Deze wederzijdse aanspreekbaarheid tussen gemeenten, zorgverzekeraar(s) en zorgkantoor is een belangrijke basis om het goede gesprek met elkaar te voeren en vormt dan ook de basis van de werkstructuur.

In het land bestaan verschillende vormen waarop deze aanspreekpunten zijn georganiseerd in regio’s: variërend van een regionale bestuurlijke tafel tot één coördinerend wethouder voor de hele samenwerking of één wethouder per onderwerp. Deze trekkersrol is niet vanzelfsprekend voorbehouden aan de grote gemeenten. Wel zien we in het land dat waar kleine gemeenten de kar trekken, vaak gebruik wordt gemaakt van de ambtelijke capaciteit van grote(re) gemeenten. In sommige regio’s financieren gemeenten gezamenlijk een ambtelijk coördinator voor de regionale samenwerkingsagenda.

Mochten er vragen zijn over de aanspreekpunten of is er behoefte aan advies neem dan contact op met Nynke van Zorge (nynke.vanzorge@vng.nl)