De VNG heeft samen met ZN, de Nederlandse ggz, Valente, Mind en het ministerie van VWS een werkagenda 2025-2028 opgesteld, gericht op het realiseren van goede langdurige ondersteuning en zorg aan mensen met psychische problemen. Daarmee willen de partijen  bijdragen aan een betekenisvol leven voor mensen met een psychische aandoening in de Wmo en de Wlz, eventueel in combinatie met de Zorgverzekeringswet. Nu én in de toekomst. 

• Kamerbrief, werkagenda en actieplan langdurige ggz

Wens van gemeenten: langetermijnaanpak 

De VNG dringt al langer aan op een langetermijnaanpak, aanvullend op de afspraken op de korte termijn en kwantitatieve doelstellingen gericht op alleen de Wlz in 2023. De VNG vindt het namelijk belangrijk dat de focus komt te liggen op het realiseren van een goed en houdbaar stelsel voor de toekomst om mensen met een langdurige psychische kwetsbaarheid van passende zorg en ondersteuning te voorzien. Het ministerie van VWS en de andere partijen hebben deze behoefte ook. Zeker nu de instroom in de Wlz is gedaald. 

De VNG trok zich eerder terug uit de bestuurlijke afspraken voor de korte termijn, omdat het rijk eenzijdig de financiële afspraken veranderde gedurende het traject. Nu committeert de VNG zich dus aan deze nieuwe afspraken. We zien hierin namelijk  kansen om een aantal knelpunten aan te pakken waar gemeenten tegenaan lopen. Gemeenten hebben behoefte aan goede werkafspraken, gericht op inhoudelijke afstemming tussen Wlz en Wmo. Dat is een belangrijk verschil met de bestuurlijke afspraken Wlz ggz waar we eerder uit zijn gestapt. We blijven daarbij benadrukken dat de gemeentefinanciën een aandachtspunt blijven. 

 Kansen voor gemeenten

In de werkagenda ‘Een betekenisvol leven met een langdurige psychische aandoening’ is afgesproken dat partijen aan de slag gaan met het aanpakken van knelpunten waar ook gemeenten tegenaan lopen. Denk daarbij aan:

• Het voorkómen van dakloosheid bij mensen met een Wlz-indicatie (apart actieplan, zie hieronder).
• Samen werken aan meer passende woonzorgplekken in Wmo én Wlz op basis van regionale verkenningen van het zorglandschap.
• Werkafspraken tussen zorgkantoren, gemeenten en zorgaanbieders over hoe om te gaan met plaatsingsproblematiek.
• In beeld brengen van kansen en risico’s bij inzet van PGB, VPT en MPT in Wmo én Wlz
• Tijdige toegang tot ggz-behandeling.

Actieplan gericht op voorkomen dakloosheid bij mensen met  Wlz-indicatie

Gemeenten en opvanginstellingen signaleren al langer dat steeds meer mensen met een Wlz-indicatie een beroep doen op maatschappelijke opvang. Dat is zeer onwenselijk. Als onderdeel van deze werkagenda presenteren de partijen het Actieplan Passende zorg voor dakloze mensen met een Wlz-indicatie. In dit actieplan zetten we in op het beter in beeld krijgen van de doelgroep en wat de rollen en verantwoordelijkheden van de betrokken  partijen zijn. 

We maken afspraken over concrete en meer uniforme samenwerkingsafspraken bij urgente situaties van (dreigende) dakloosheid. Ook delen we goede voorbeelden van regio’s waar een gezamenlijke aanpak werkt. We verkennen waar wettelijke kaders knellen zoals rondom gegevensuitwisseling en  zetten in op het voorkómen van dakloosheid bij deze groep, onder andere door samen te werken aan meer plekken voor deze mensen.

Evaluatie openstelling Wlz voor mensen met psychische problemen

Partijen spraken in de werkagenda ook af dat er dit jaar een evaluatie komt van de wetwijziging die toegang tot de Wlz mogelijk maakte voor mensen met psychische problemen. Het doel van deze evaluatie is om de effecten die deze openstelling heeft gehad zorgvuldig en systematisch in beeld te brengen. Zodat we het gesprek hierover, en over wat er eventueel in de toekomst nodig is, op een onderbouwde manier kunnen voeren. 

Kamerbrief

Staatssecretaris Karremans (Jeugd, Preventie en Sport) en staatssecretaris Maeijer (Langdurige en Maatschappelijke Zorg) informeerden de Tweede Kamer op 11 maart over deze nieuwe werkagenda en het actieplan (zie de link hierboven). Bij de kamerstukken is ook informatie te vinden over de regioaanpak waar gemeenten en zorgkantoren in 2024  samen aan werkten, in het kader van de bestuurlijke afspraken over het terugdringen van de instroom in de Wlz.