Privé hebben veel mensen vaak niet scherp wat ze allemaal wel of niet hebben verzekerd, in gemeenten gaat het net zo. De verzekeringsportefeuille is in kleinere gemeenten een taak erbij voor een ambtenaar, en de aanbesteding van het verzekeringspakket een extra taak voor Inkoop. Bestuurders, directeuren en managers houden zich er meestal niet mee bezig. Dit is begrijpelijk, en toch verdient het onderwerp meer aandacht. Want er is geld te besparen en kwaliteit te winnen. 

Kennisdelen is top, klakkeloos kopiëren niet natuurlijk

Als ik samen met een gemeente zit kom ik soms rare dingen tegen. Een poosje geleden ontdekten we in het verzekeringspakket van een gemeente dat daarin de aansprakelijkheid voor de haven was gedekt, tegen aanzienlijke kosten. Heel mooi, alleen was er in deze gemeente helemaal geen haven. Hoe kan zoiets gebeuren? Het was niet meer te traceren, waarschijnlijk had de verzekeringsmakelaar, of een ambtenaar, de redactie van het bestek in de aanbesteding gekopieerd van een andere gemeente. Kennisdelen is goed, klakkeloos kopiëren niet natuurlijk. 
 

In het gemeentelijk risicomanagement staan verzekeringen veelal afgezonderd in een hoekje. Dit komt door de Nederlandse systematiek van risicoverantwoording. In de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing bij de begroting moeten gemeenten verantwoorden welke risico’s ze hebben geïnventariseerd en gewogen, en hoe die zijn gedekt. Deze paragraaf gaat enkel over de bedrijfsrisico’s, zoals de open einderegeling Jeugd, het huisvestingsplan voor onderwijsgebouwen of kostenoverschrijding op het onderhoud van een brug. Meetbare of voorspelbare risico’s vormen geen onderdeel van de risicoverantwoording. In de toelichting op de verantwoordingsregels staat dat gemeenten deze risico’s kunnen verzekeren, of zelf een voorziening treffen. Met Noorwegen zijn we het enige land in de wereld waar gemeenten zich moeten verantwoorden voor de te nemen risico’s. 

Gemeenten zijn samen groot en sterk genoeg om het risico op vastgoed te dragen

De knip tussen bedrijfsrisico’s en reguliere risico’s die meetbaar zijn, belemmert een integrale benadering van risico’s. De ironie is dat integraal risicomanagement juist is ontstaan als reactie op een sterke stijging van verzekeringspremies in de jaren’50 in Amerika. Die stelde gebouwenbeheerders voor de noodzaak, risico’s anders te beheersen en meer te sturen op veiligheid en preventie, waardoor de premies weer betaalbaar werden.
Ook nu zijn premies zijn gestegen omdat wereldwijd risico’s zijn toegenomen door de klimaatverandering. Ook verminderde het aantal aanbieders door fusies. Het idee van initiatief Risicobeheerfonds is een coöperatieve gedachte. Gemeenten zijn samen groot en sterk genoeg om het risico op gemeentelijk vastgoed te dragen. Met een geoptimaliseerd eigen risico kunnen de premies flink omlaag. Zonder ingewikkelde aanbestedingen en zonder gedoe bij het afhandelen van schades. Samen kunnen gemeenten met gedeelde kennis en data ook veel meer doen aan en preventie en veiligheid. De cyclus van premiestijging en premiedaling blijft met dit fonds achterwege.

In het gemeentelijk risicomanagement blijven de verzekerbare risico’s nu vaak buiten beeld, en buiten de risicoafwegingen die we wel maken voor de bedrijfsrisico’s. Dat is jammer, want het kan beter en we kunnen samen veel geldVN besparen. Daar spelen we met het initiatief Risicobeheerfonds op in. Meer weten? Kijk op VNG Initiatief Risicobeheerfonds of raadpleeg de veelgestelde vragen en antwoorden.
 

Christiaan Ravensbergen is directeur van VNG Risicobeheer.