Drie actuele onderwerpen 

Tijdens de laatste bijeenkomst - naast de kennismakingsbijeenkomst - stonden 3 onderwerpen hoog op de agenda. De definitie van arbeidsmigranten, de problematiek rondom dakloze arbeidsmigranten en de uitgangspunten verdeling huisvesting arbeidsmigranten. 

Er lijkt geen sluitende definitie te zijn voor arbeidsmigranten 

Vanuit gemeentelijk perspectief merken we vaak dat er geen werkbare definitie is van dé arbeidsmigrant. Belangrijk discussiepunt hierbij is wanneer iemand geen arbeidsmigrant meer is en de effecten van de definitie wanneer iemand, ten onrechte, niet aangemerkt wordt als arbeidsmigrant. Er gaan diverse definities van arbeidsmigranten rond. Zo is de definitie die het aanjaagteam bescherming arbeidsmigranten gebruikt bijvoorbeeld niet hetzelfde als de definitie die gebruikt wordt in de Wet goed verhuurderschap. 

Definitie moet uitvoerbaar zijn voor gemeenten 

De verwachting is dat er met enige pragmatiek gekozen zal moeten worden voor een definitie. Arbeidsmigratie kent veel verschillende vormen en verschilt per branche waar men werkt en het gebied waar men verblijft. Het is niet heel duidelijk ‘te omlijnen’ wanneer iemand wel of geen arbeidsmigrant meer is. Daarnaast is de gewenste definitie afhankelijk van het doel waarvoor het gebruikt wordt. Een definitie moet voor gemeenten uitvoerbaar zijn, een ‘harde’ inkomensgrens of type contract is lastig vast te stellen voor gemeenten.  

Dakloosheid bij arbeidsmigranten 

Veel EU-migranten melden zich bij de Maatschappelijke Opvang (MO), terwijl zij hier vaak formeel geen aanspraak op kunnen maken. Dit zijn vaak mensen die met grote problemen, zoals alcoholmisbruik of psychische problemen, te kampen hebben. Zij hebben geen woonadres en verblijven op straat. Ook zoeken ze vaak onderdak in de winterkoudeopvang, waar iedereen wordt toegelaten. Vorig jaar is er een Plan van Aanpak (PvA) opgesteld voor deze doelgroep. Dit PvA voorziet in de uitvoering van pilots in 6 gemeenten. 

Rechtentool 

De regelgeving rond deze groep is ingewikkeld en voor gemeenten is het lastig om goed te bepalen op welke voorzieningen deze groep aanspraak kan maken. De juridische paragraaf in het PvA leek hier duidelijkheid over te bieden. Op deze paragraaf kwam echter ook kritiek. Het zou juridisch niet sluitend zijn en medewerkers in de uitvoering onvoldoende handvatten bieden. Er wordt daarom een ‘rechtentool’ ontwikkeld door VWS om te bepalen of iemand recht heeft op toegang tot de MO. De klankbordgroep heeft een aantal adviezen opgesteld die zij in een volgend overleg gaan bespreken met de staatssecretaris van VWS. 

Verdeling huisvestingsopgave 

In Nederland is een groot tekort aan huisvesting voor arbeidsmigranten en het aantal arbeidsmigranten stijgt hard. Ministers van Gennip en de Jonge gaven tijdens het bestuurlijk overleg van woensdag 8 februari aan dat het standpunt wellicht zou moeten zijn dat gemeenten in beginsel de arbeidsmigranten huisvesten die in de gemeenten werken. Met als nuancering situaties waarbij de bedrijvigheid van belang is voor de gehele regio of bovenregionaal.  

Bespreekpunten 

Bespreekpunten binnen de klankbordgroep zijn: moeten gemeenten huisvesting faciliteren voor arbeidsmigranten die in de gemeente werken, is de verdeling van de huisvestingopgave een regionale opgave en kunnen provincie/rijk ‘dwingen’ als gemeenten er onderling niet uitkomen? 

Bestuurlijk standpunt huisvesting 

Eén van de bestuurlijke standpunten van de VNG over huisvesting is dat de VNG tegen een taakstelling rol rondom huisvesting is vanuit het rijk. Er is niet één type arbeidsmigrant en de problematiek verschilt per regio. Het is van belang dat gemeenten in regionaal verband, in samenspraak met bedrijven, afspraken maken. Dit op basis van afwegingen op het gebied van economie en arbeidsmarkt. 

Achtergrond klankbordgroep 

In het najaar van 2020 is een bestuurlijke klankbordgroep arbeidsmigranten ingericht met een afvaardiging uit de diverse commissies van VNG en diverse gemeentelijke netwerken (G4, G40, M50 en P10). De klankbordgroep is opgericht omdat veel verschillende commissies vanuit de VNG betrokken zijn bij dit onderwerp en ook de andere netwerken actief zijn op dit onderwerp. Sinds de start komt de klankbordgroep 4 á 5 keer per jaar bijeen. 

Brede vertegenwoordiging klankbordgroep arbeidsmigranten 

De klankbordgroep is geen ‘besluitvormend orgaan’. Adviezen van de klankbordgroep zullen voorgelegd worden aan de relevante commissies en het bestuur van de VNG. Om tot goede adviezen te komen is er gekozen voor een afvaardiging uit de diverse bestuurscommissies (RWM, EKEM, PSI, ZJO, Bestuur & Veiligheid. Informatiesamenleving, Internationaal & Europa en Asiel & Migratie) en diverse gemeentelijke netwerken (G40, M50, P10, G4 en K80).  

Leden van de klankbordgroep

Commissie/gemeentelijk netwerk	Deelnemend lid
Commissie Ruimte, Wonen en Mobiliteit	Martijn Balster, wethouder Den Haag
Commissie Bestuur en Veiligheid	Ard van der Tuuk, burgemeester Westkwartier Annet Bronsvoort - burgemeester Oostgelre
Commissie Economie, Klimaat, Energie en Milieu	-
Commissie Informatiesamenleving	Erwin Debie, algemeen directeur Landgraaf
Commissie Internationaal en Europa	Joris Bengevoord, burgemeester Winterswijk
Commissie Participatie, Schuldhulpverlening en Integratie	Nadir Baali, wethouder Steenbergen
Commissie Zorg, Jeugd en Onderwijs	-
Commissie Asiel en Migratie	Rutger Groot Wassink, wethouder Amsterdam
M50	Jan Goijaarts, wethouder Meijerijstad
P10	Rian van Dam, burgemeester Hollands Kroon
G4	Tim Versnel, wethouder Rotterdam
G40	Martijn de Kort, wethouder Helmond
K80	-

 

Meer informatie

Bezoek ons op het forum van VNG of mail ons op arbeidsmigranten@vng.nl. Bent u nog geen lid van het forum? Meld u dan aan via forum.vng.nl en vraag toestemming tot de groep Arbeidsmigranten (onder Sociaal Domein).