In het bestuurlijk akkoord van 2019 is afgesproken dat samenwerkingspartners ex-gedetineerden ondersteunen bij het opbouwen of versterken van een positief ondersteunend sociaal netwerk dat ook als een bescherende factor dient ter voorkoming van recidive. Zeker bij plegers van zedendelicten is dit belangrijk.
Uit onderzoek weten we dat bij plegers van zedendelicten maatschappelijke afwijzing en eenzaamheid, samen met een gebrekkig probleemoplossend vermogen en impulsiviteit, de belangrijkste voorspellers zijn voor het plegen van recidive, omdat deze factoren andere meer specifieke risicofactoren versterken.
Een beproefde aanpak om deze gevaarlijke mix van factoren aan te pakken is COSA (Circles of Support and Accountability).
COSA VK
Bij COSA VK (COSA in Vrijwillig Kader) ondersteunt een cirkel van drie tot vijf vrijwilligers iemand die veroordeeld is voor een zedendelict (het kernlid) bij de terugkeer in de samenleving, met als doel recidive voorkomen. Bij COSA VK is dit iemand die niet (meer) onder toezicht van justitie staat, maar nog wel veel problemen ervaart. COSA VK is met subsidie van het Koers en kansen-programma van het ministerie van JenV ontwikkeld door het Lectoraat transmuraal herstelgericht werken van Avans Hogeschool in samenwerking met Exodus Zuid.
De eerste ervaringen in Noord-Brabant zijn positief. Daarom werkt Exodus nu toe naar een landelijke uitrol.
Vrijwillig, maar niet gratis
Preventie, tijdig en doeltreffend ingezet, is enorm kostenbesparend, maar brengt ook kosten met zich mee die door de samenleving opgebracht moeten worden. Als het iets is wat de coronacrisis ons leert, dan is het dit wel. Ook voor zeden- en geweldsdelicten geldt, dat effectieve preventie geld kost, maar anderzijds enorme maatschappelijke kosten en schade voor betrokkenen voorkomt.
COSA VK is een programma waarbij professionals en vrijwilligers nauw samenwerken, en waarin een hoge kwaliteit van uitvoering, transparantie en verantwoording essentieel is. De intensieve begeleiding van de vrijwilligers vraagt om een stevige professionele inzet. De maatschappelijke meerwaarde is er niet alleen voor de slachtoffers en plegers. COSA VK laat burgers participeren in het zorg- en veiligheidsdomein en vrijwilligers ervaren dat ze het verschil kunnen maken. Zorg voor veiligheid en sociale inclusie is geen zaak van professionals alleen.
Artikel voor de Nieuwsbrief Zorg + Veiligheid, november 2020