Wat is de huidige wettelijke regeling over politiek verlof voor raadsleden? 

Voordat de Wet Normalisering Rechtspositie Ambtenaren (WNRA) werd ingevoerd kreeg een gemeenteambtenaar die ook raadslid was politiek verlof op grond van artikel 6.4.4 CAR-UWO. Dit was bezoldigd verlof (mits er geen sprake was van volledig politiek verlof) en de raadsvergoeding werd met het salaris verrekend. 

Als een gemeenteambtenaar die ook raadslid is per 1 januari 2020 (na de invoering van de Wnra) politiek verlof wordt verleend, dan is dat nog steeds mogelijk op grond van art. 6:17 Cao Gemeenten in samenhang met art. 7:643 Burgerlijk Wetboek (BW). Het is onbezoldigd verlof (dus zonder behoud van salaris en salaristoelage(n). De raadsvergoeding wordt nu niet meer verrekend.

Als een gemeenteambtenaar die ook zittend raadslid is voor 1 januari 2020 al politiek verlof is verleend en na 1 januari 2020 wordt (her)benoemd, dan blijft het politiek verlof van kracht op de oude voorwaarden op grond van het overgangsrecht van artikel 15 Ambtenarenwet 2017.

Wat is de wettelijke grondslag voor onbetaald verlof als een medewerker van de gemeente wethouder wordt in een andere gemeente?

Voordat de Wet Normalisering Rechtspositie Ambtenaren (WNRA) werd ingevoerd kreeg een gemeenteambtenaar die wethouder werd politiek verlof op grond van artikel 6.4.4 CAR-UWO.  Als een gemeenteambtenaar die ook wethouder is en niet voltijds wordt bezoldigd per 1 januari 2020 (na de invoering van de Wnra) politiek verlof wordt verleend, dan is dat nog steeds mogelijk op grond van art. 6:17 Cao Gemeenten in samenhang met art. 7:643 lid 3 Burgerlijk Wetboek (BW). 

Als een gemeenteambtenaar voltijds wethouder wordt, dan is geen politiek verlof mogelijk. De wethouder zal dan onbetaald verlof moeten opnemen. Als een gemeenteambtenaar ook zittend wethouder is voor 1 januari 2020 reeds politiek verlof is verleend en na 1 januari 2020 wordt (her)benoemd, dan blijft het politiek verlof van kracht op de oude voorwaarden op grond van het overgangsrecht van artikel 15 Ambtenarenwet 2017.

Geldt het politiek verlof voor medewerkers die zowel een fulltime of parttime wethouderschap aangaan of is hier onderscheid tussen? Vervalt dit bijvoorbeeld als het om een fulltime wethouderschap gaat.

Voor nieuwe wethouders die voltijds bezoldigd worden is er per 1 januari 2020 geen politiek verlof mogelijk. De wethouder zal dan onbetaald verlof moeten opnemen. Artikel 7:643 BW ziet op politiek verlof voor volksvertegenwoordigers, wethouders, gedeputeerden en leden dagelijks bestuur die niet voltijds bezoldigd worden (deeltijd). Het politiek verlof voor voltijds wethouders valt dus niet onder artikel 7:643 BW.  

Als de werknemer bij een gemeente besluit om wethouder te worden in een andere gemeente, kan hij dan zijn wettelijke vakantie-uren laten uitbetalen? 

Er kunnen geen wettelijke vakantie-uren worden verkocht. De werknemer kan maximaal 72 bovenwettelijke vakantie-uren verkopen op grond van artikel 6.4 Cao Gemeenten. 

Is het mogelijk een salarisgarantie of een terugkeergarantie overeen te komen als de werknemer terugkeert na het wethouderschap? 

Er is geen salarisgarantie mogelijk. Je krijgt als wethouder namelijk een wedde. De wedde en onkostenvergoedingen worden geregeld in het Rechtspositiebesluit decentrale politieke ambtsdragers en Regeling decentrale politieke ambtsdragers. Een terugkeergarantie kan worden afgesproken maar is geen verplichting. Als de werknemer c.q. wethouder en gemeente een terugkeergarantie overeen willen komen, dan wordt geadviseerd de afspraken schriftelijk vast te leggen.

Het einde van het politiek verlof en de terugkeer naar de werkgever is een aangelegenheid tussen werknemer en werkgever. Bij aftreden of als de wethouder na verkiezingen niet wordt herkozen, vervalt de grondslag voor het politiek verlof. De werknemer is dan op basis van het arbeidsrecht verplicht om zich weer bij de werkgever te melden, waarop de volledige salarisbetaling wordt hervat.

Als er geen terugkeergarantie is afgesproken, is de werkgever verplicht om nieuwe werkzaamheden voor de werknemer te zoeken. Herstel in de oude functie is echter geen verplichting. Wanneer er geen passende functie beschikbaar is, kan dit een reden zijn voor ontslag op grond van artikel 7:669 lid 3 onderdeel h (restcategorie) BW.

Is de werkgever verplicht de medewerker een van-werk-naar-werk-traject aan te bieden bij terugkeer van het wethouderschap? 

Een van-werk-naar-werk-traject is alleen verplicht bij boventalligheid, mogelijk gevolgd door een bedrijfseconomisch ontslag (artikel 7:669 lid 3 sub a BW) en hier is geen sprake van. Bij een dergelijke boventalligheid gaat het om een organisatiebesluit en niet om een ontslagbesluit. Wel kan er bij boventalligheid bedrijfseconomisch ontslag volgen.  Je kunt als werknemer/wethouder wel vrijblijvend afspraken maken met een (overheids)werkgever in de overeenkomst over de terugkeergarantie.

Kan de werkgever de werknemer ontslaan als er geen functie/baan beschikbaar is na terugkeer van het wethouderschap? 

De werkgever zal de civiele rechter kunnen verzoeken de arbeidsovereenkomst met de werknemer te ontbinden. Door het civiele ontslagrecht volstaat een ontslagbesluit niet meer. De wettelijke grondslag is te vinden in artikel 7:669 lid 3 sub h BW (overige omstandigheden). De rechter zal dan de omstandigheden beoordelen dat van de werkgever in redelijkheid niet kan worden gevergd de arbeidsovereenkomst te laten voortduren. Er is geen specifieke ontslaggrond meer voor politiek ontslag, zoals in de CAR-UWO voor de WNRA het geval was. In de praktijk wordt er vaak een vaststellingsovereenkomst tussen partijen opgesteld.