Op een dag word ik onderweg met de trein naar een bijeenkomst gebeld door een boswachter van Staatsbosbeheer. Hij blijkt ook al andere collega’s gesproken te hebben, want hij wil graag iets in zijn regio, de Zuidwestelijke Delta, doen met kwetsbare mensen die steeds vaker in de natuur worden aangetroffen. Hij heeft daar onderzoek naar gedaan en daaruit komt naar voren dat Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en andere landgoedbeheerders meer en meer mensen aantreffen die ook overnachten in de natuurgebieden. Hij denkt ruwweg 2 groepen te kunnen onderscheiden met overlap: mensen met onbegrepen gedrag en arbeidsmigranten met multiproblematiek.

Ook in de documentaireserie 'Verward' van Jessica Villerius wordt dit thema dit jaar in beeld gebracht. De boswachter, de wijkagent en de mensen zelf zijn zoekende naar wat zou kunnen helpen en naar elkaar. Hebben ook verwachtingen van elkaar. Maar het lukt lang niet altijd om een vruchtbare samenwerking met elkaar tot stand te brengen.

Duidelijk wordt dat de natuurbeschermingstaken, de recreatiefunctie en deze verblijfsbehoefte met elkaar botsen en voor de nodige overlast zorgen. Er doen zich incidenten voor, bezoekers voelen zich onveilig, mensen die worden gemaand te vertrekken keren steeds weer terug. Er liggen bootjes, er staan tentjes en eigen bouwsels op plekken waar dat niet wenselijk is vanuit het perspectief van de natuurbeheerders. 

En daar ligt dan ook de vraag van Staatsbosbeheer aan ons Platform Sociaal Domein: 'Help ons met het organiseren van een bijeenkomst in de Biesbosch met alle betrokken ketenpartners rond de Zuidwestelijke Delta, zodat die elkaar leren kennen, de natuurbeheerders meer handelingsperspectief krijgen en de mensen die in de natuur verblijven beter geholpen worden.'

De afgelopen maanden hebben we de handen ineengeslagen om een dergelijke bijeenkomst te organiseren in het schitterend gelegen bezoekerscentrum van de Biesbosch bij Werkendam. We hebben mensen uit de regio uitgenodigd voor een bijeenkomst met als titel 'Verdwaald in de natuur'.

En is ons gebleken dat het onderwerp op veel belangstelling mag rekenen. De staatssecretaris VWS, de NOS en andere media, andere regio’s. Ze herkennen dat dit een actueel en toenemend fenomeen is. Kennelijk kunnen veel mensen geen passende plek meer vinden in hun eigen omgeving en voelen zij zich genoodzaakt om toevlucht te zoeken in de natuur. Maar die natuur staat net als de rest van onze samenleving al onder grote druk. Als sprekend voorbeeld komt langs dat een boswachter een blauwe reiger aan het spit boven een kampvuurtje aantrof.

We gaan nu eerst in december in gesprek met de natuurbeheerders van de Zuidwestelijke Delta, drinkwaterbedrijven, politie, gemeenten, GGZ en andere partijen, waaronder stichting Barka over de vraag waar zij van zijn, wat ze kunnen doen in zo’n situatie, wat ze wenselijk vinden, wat ze missen en kunnen betekenen.

De uitkomsten van deze eerste bijeenkomst gaan we gebruiken om landelijk en in andere regio’s dit gesprek goed op gang te brengen en hopelijk te komen tot bruikbare samenwerkingsvormen. 

En daarmee zijn we bij de kern van onze werkzaamheden als regioadviseur. Dat doen wat nodig is om de samenwerking rond complexe en potentieel risicovolle casuïstiek liefst regionaal verder te brengen en signalen op te pikken en te delen waar dat nodig is. 

Waar zo’n telefoongesprek op een druk perron tijdens een overstap al niet toe kan leiden…

Maarten Fonkert, Regioadviseur Platform Sociaal Domein

Artikel voor de VNG-nieuwsbrief Zorg + Veiligheid, november 2024