woensdag 22 juni 2022

In Nederland wonen en werken tussen de 600.000 en 800.000 arbeidsmigranten, afhankelijk van de gebruikte definitie, vaak afkomstig uit Oost-Europa. Gemeenten spelen een belangrijke rol in het verbeteren van de positie van arbeidsmigranten. In 2020 heeft het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten onder leiding van Emile Roemer tweetal rapporten uitgebracht. Met een aantal belangrijke aanbevelingen uit die rapporten moeten gemeenten aan de slag. De VNG ondersteunt gemeenten hierin met het ondersteuningsprogramma arbeidsmigranten.

Samenhangend beleid is cruciaal

Het is belangrijk dat gemeenten rondom arbeidsmigranten een samenhangend beleid hebben. Wanneer gemeenten aan de slag willen met meer en betere huisvesting voor arbeidsmigranten is het goed om ook na te denken over welk beleid men bijvoorbeeld voert rondom de registratie van arbeidsmigranten, de integratie van arbeidsmigranten, zorg en welzijn, handhaving, etc. De VNG helpt gemeenten hierbij met het ondersteuningsprogramma.

Het ondersteuningsteam

Vanaf april 2022 is het ondersteuningsteam arbeidsmigranten van de VNG operationeel. Het team ondersteunt gemeenten bij het verkrijgen van inzicht in het vraagstuk, het delen van kennis, het opzetten van regionale samenwerking en het leggen van contacten met netwerkpartners. Het ondersteuningsteam kent een proactieve aanpak. Naast het beantwoorden van vragen zoekt het team actief gemeenten op.

Werkgroepen 

Daarnaast wordt in werkgroepen kennis verder ontwikkeld op onder andere het gebied van registratie, zorg en welzijn, toezicht en handhaving en huisvesting. Dit leidt tot publicaties, praktische tip en (online) trainingen waar gemeenten mee aan de slag kunnen. Een van de doelstellingen is ook om samenwerkingen op te zetten zowel regionaal als publiek/privaat. VNG is hierin een verbindende schakel.

  • Registratie

Een van de aanbevelingen uit het rapport 'Geen tweederangsburgers' is dat de registratie van arbeidsmigranten moet worden verbeterd.  Voor gemeenten is vaak niet bekend of en waar zich arbeidsmigranten in de gemeente bevinden. Belangrijke reden hiervoor is dat iemand die verwacht korter dan 4 maanden in Nederland te komen werken zich alleen hoeft te laten inschrijven als 'niet-ingezetene'. Met Europese regelgeving als kader bespreekt de werkgroep hoe de aanbevelingen van Roemer voor gemeenten het beste ingevuld kunnen worden.

  • Zorg en Welzijn

Samen met Pharos is de werkgroep zorg en welzijn medio 2022 gestart. Het doel van de werkgroep is het verminderen van de kwetsbare positie van EU-arbeidsmigranten door het versterken van de hun positie. Dit sluit aan op de aanbeveling van het Aanjaagteam arbeidsmigranten (onder leiding van Emile Roemer) waarin zij stellen dat arbeidsmigranten moeten kunnen rekenen op goede gezondheidszorg tijdens hun verblijf in Nederland. De werkgroep heeft een wegwijzer en handreiking zorg & welzijn EU-arbeidsmigranten ontwikkeld. Deze middelen zijn bedoeld om gemeenten meer achtergrondinformatie te bieden over zorg en welzijn voor arbeidsmigranten. 

  • Toezicht en handhaving

Goede toezicht en goede handhaving is essentieel om naleving van de regelgeving te bevorderen en misstanden tegen te gaan. Om arbeidsmigranten beter te beschermen tegen misstanden en om malafide ondernemers aan te pakken, is handhaving dus een belangrijk instrument. In de werkgroep toezicht en handhaving kijken we wat gemeenten kunnen doen om kwetsbare arbeidsmigranten te beschermen en welke barrières zij kunnen opwerpen om malafide ondernemers te weren. Er wordt een handreiking opgesteld die gemeenten kan ondersteunen bij hun handhavingsaanpak. Verder wordt onderzocht hoe we de samenwerking met andere inspectiediensten structureel kunnen verbeteren en hoe er meer samenhang in het toezicht aangebracht kan worden. 

  • Effectrapportage bij nieuwe bedrijvigheid

Wanneer bedrijven zich willen vestigen of fors willen uitbreiden, is het wenselijk dat in de beoordeling wordt meegenomen welke werknemers het bedrijf wenst in te zetten. Wanneer dit arbeidsmigranten blijken te zijn is het noodzakelijk om in deze fase te beoordelen of deze mensen ook zullen beschikken over fatsoenlijke huisvesting in de regio. De werkgroep huisvestingseffecten ontwikkeld een tool die gemeenten hierin inzicht kan geven.

Belangrijke onderdelen die in de werkgroep worden besproken zijn:

  1. juridische verankering van deze tool;
  2. de wijze waarop deze tool kan worden ingezet;
  3. de gevolgen die worden verbonden aan de uitkomst van de tool.

  4. Huisvesting

De werkgroep huisvesting heeft een model uitgewerkt waarmee gemeenten een brede afweging kunnen maken met betrekking tot de keuzes die zij hebben rondom het thema huisvesting van arbeidsmigranten. Deze afweging wordt mogelijk door de marktinformatie die wordt ingebracht in het model en helpt gemeenten bij het maken van hun businesscase.

Aanleiding voor dit model is het feit dat in de laatste jaren veel plannen zijn gemaakt door initiatiefnemers, maar waarvan maar een heel klein percentage is gerealiseerd. Naast de betekenis voor gemeenten gaat het model dus ook relevantie krijgen voor de initiatiefnemers. Dit verklaart ook de medewerking vanuit de initiatiefnemers, de markt om samen te werken om tot het model te komen.

Wij komen graag met u in contact 

Wij lichten graag de ontwikkelingen rondom arbeidsmigranten toe en beantwoorden graag uw vragen. U kunt hiervoor contact zoeken via arbeidsmigranten@vng.nl of één van de regio-adviseurs. Wij zijn ook bereid een presentatie te geven of een interactieve werksessie te begeleiden voor medewerkers van uw (regio)gemeente(n) rondom dit thema. Verder bieden wij ondersteuning op maat. 

Wij hebben 4 regio-adviseurs

Meer informatie

Ga dan naar onze website, bezoek ons op het forum of mail ons op arbeidsmigranten@vng.nl. Bent u nog geen lid van het forum? Meld u dan aan via forum.vng.nl en vraag toestemming tot de groep Arbeidsmigranten (onder Sociaal Domein).