Op zoek naar schuring

Sinds anderhalf jaar is het vaste prik. Op dinsdagmiddag kunnen plannen geagendeerd en besproken worden in ‘de winkel’ van Mark Buijs. “De betrokken regisseurs kloppen bij me aan of er nog plek is aan de omgevingstafel van die week. Is er ruimte, dan bekijken we waar het schuurt in het dossier, op welke vakgebieden het effect kan hebben en welke partijen er aan moeten schuiven. Elk plan dat we bespreken, vereist namelijk maatwerk.”

De omgevingstafel is de vervolgstap op de intaketafel. De laatste doet vooral dienst als voorselectie: wil de gemeente een bepaald initiatief mogelijk maken of niet? Buijs: “Bij de intaketafel worden heel premature plannen voorgelegd. Intern kijken we of het een ontwikkeling is die wij als stad willen. Echt op hoofdlijnen dus. Als een plan vervolgens op de omgevingstafel belandt, dan betekent dit dat we er in beginsel achterstaan en het draagvlak verder willen verkennen.” Voor deze verkenning schuiven er verschillende ketenpartners aan. Zoals Rijkswaterstaat, de brandweer en GGD. Waarbij Buijs opmerkt: “Hier in Breda, een grote gemeente, zijn veel inhoudelijk specialisten al aanwezig, dus de ketenpartners hoeven er niet altijd per sé bij te zijn. Maar we nodigen ze wel standaard uit.”

Early adopter

Breda werkt al sinds medio 2022 met de omgevingstafel. Buijs vervolgt: “Ik zat destijds regelmatig in overleggen over dit onderwerp waarbij ik er als enige al in de praktijk mee bezig was.” Over het waarom kan hij kort zijn. “Het was heel simpel. De intake- en en omgevingstafel zijn natuurlijk meegebracht door de Omgevingswet. Maar om van de bredere dialoog en transparantie te profiteren waren we niet afhankelijk van de wet. Ook als die zou sneuvelen wilden we met dit instrument doorgaan.”

Om van de bredere dialoog en transparantie te profiteren waren we niet afhankelijk van de omgevingswet; ook als die zou sneuvelen wilden we met dit instrument doorgaan

“We zijn echt als prioniers begonnen, heel klein. En nog steeds vinden sommige collega’s het makkelijker om de oude werkwijze via het systeem aan te houden. Maar de dialoogvorm van de omgevingstafel heeft zoveel voordelen; ik hoop echt dat we hier als gemeente in de toekomst nog veel meer gebruik van gaan maken.”

Meerwaarde

Buijs vergelijkt de oude werkwijze met een ivoren toren van waaruit de gemeente over de velden uitkeek. “Af en toe klonk er een kreet naar beneden en daar moesten de mensen het mee doen. Dat is niet meer van deze tijd. De omgevingstafel zorgt voor meer respect en vertrouwen tussen het bevoegd gezag, de ketenpartners en de intiatiefnemer.” Waarbij Buijs benadrukt dat dit respect en vertrouwen twee kanten op werkt. “Verdiep je als initiatiefnemer ook in de gemeente voor je een plan indient. Zo wil Breda in de toekomst een stad in een park zijn, dus duurzaamheid en vergroening zijn heel belangrijk. Een plan met veel bestrating en daken die ongeschikt zijn voor zonnepanelen zal relatief weinig kans van slagen hebben. Dat kun je op je vingers natellen.”

Een andere meerwaarde zit in het samen optrekken van alle betrokken partijen, direct vanaf het begin. “Als je elkaar al voor in het traject treft, kun je veel makkelijker bij de inhoud blijven en de pijnpunten direct oplossen; hogerop verzand je sneller in procedures. Als voorzitter verdiep ik me van tevoren altijd goed in een casus. Niet om er iets van te vinden, maar wel om adequaat te kunnen schakelen tussen alle gesprekspartners en belangen. Ik streef ernaar dat iedereen er met elkaar uitkomt in een goed gesprek.” 

Als je elkaar al voor in het traject treft, kun je veel makkelijker bij de inhoud blijven en de pijnpunten direct oplossen

 

De dialoog die de omgevingstafel vereist, brengt volgens Buijs echt een cultuurverandering teweeg. “Je werkt veel meer toe naar een gezamenlijke oplossing”, legt hij uit. “Want tegenover het plan dat op de omgevingstafel ligt, heerst in beginsel een positieve grondhouding. Dus elke partij moet zichzelf de vraag stellen: wat is het allerbelangrijkste dat ik van mijn advies wil behouden en waar kan ik een ander ruimte geven, indien nodig? Want zonder ruimte te geven, komt die oplossing er niet.” Ook krijgt men door het directe contact in korte tijd meer gedaan, ervaart Buijs. “Zo merkte een projectontwikkelaar laatst op dat hij in uur tijd net zoveel info opgehaald had, als normaal in een maand bellen en mailen. Uiteindelijk komt dat ook de kwaliteit weer ten goede.”

Tips

Tegen andere gemeentes die twijfelen over de inzet van de omgevingstafel, zou Buijs willen zeggen: “Begin gewoon. Van je fouten leer je. En betrek alle disciplines bij het gesprek, ook als je verwacht, of zelfs al weet, dat ze positief op het plan reageren. Want in de gesprekken verschuift er van alles waardoor zo’n partij toch opeens bezwaar kan hebben en dit kun je dan direct uitspreken. En nummer drie: vergader digitaal. Digitaal wordt er beter naar elkaar geluisterd, wacht iedereen zijn beurt af én denken partijen meer na over wat ze willen zeggen als ze het woord nemen. En na een uur is het gewoon afgelopen.” En tot slot verloopt ook het proces rondom de vergunning doorgaans soepeler waardoor de achtweken termijn makkelijk wordt gehaald. “We vatten altijd de afspraken samen aan het eind, zodat iedereen weet wat er besproken is, waar we heengaan en wat er wordt verwacht.”