Met het project ShaRepair helpt de gemeente Apeldoorn de hoeveelheid elektronisch afval te verminderen, bijvoorbeeld door burgers in staat te stellen zelfstandig reparaties uit te voeren. 

Een man en een vrouw repareren een elektrisch apparaat

21 april 2022

Afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) is een van de snelst groeiende afvalstromen in de EU. De gemeente Apeldoorn wil met het project ShaRepair, gesubsidieerd door Interreg NWE, de hoeveelheid afval van AEEA in Noord-West Europa verminderen. Binnen het project wordt onder andere gewerkt aan de ontwikkeling van een geïntegreerde aanpak (digitale infrastructuur) waarbij burgers reparaties uitvoeren, zowel zelfstandig, samen in reparatiecafés en met de hulp van professionele reparatiediensten.

De VNG ging in gesprek met Adriaan Hellemans (projectmanager CityLoops) en Inge Smolders (communicatieadviseur EU-projecten) van de gemeente Apeldoorn.

Hoe is het project ShaRepair ontstaan?

Smolders: ‘Het project ShaRepair is ontstaan om het aandeel van AEEA in afval te verlagen. Elektrische apparaten zijn een grote bron van onze afvalstromen. De gemeente Apeldoorn heeft als doelstelling om die afvalberg te verkleinen met 175 ton per jaar. Dat doen we door mensen bewust te maken van het belang van het repareren van apparaten. Dus in plaats van weggooien, kijken naar de mogelijkheden hoe je iets kan repareren. Dit kan door een professionele reparateur bij een winkel, maar ook bij vrijwilligers in het Repair-café. Met ‘Heel Apeldoorn Repareert’ geven we mensen tips om zelf te repareren. Ook verspreiden we contactgegevens van professionele reparateurs en Repair Cafés. Het is een bewustwordingscampagne om mensen te laten nadenken over hoe je kunt bijdragen aan een duurzamere wereld.’

Wat zijn Repair Cafés?

Hellemans: ‘Repair Cafés zijn bijeenkomsten waar deelnemers met elkaar kapotte spullen repareren, meestal onder begeleiding van vrijwilligers. In Apeldoorn zijn verschillende Repair Cafés, hier zijn gereedschappen en materiaal voor allerlei reparaties aanwezig. Bijvoorbeeld voor kleding, meubels, elektrische apparaten, fietsen, speelgoed en nog veel meer.’

Wat is de status van het project? 

Smolders: ‘Het platform ‘Heel Apeldoorn Repareert’ is gelanceerd. Op dit moment zetten we een netwerk op om mensen enthousiast te maken en te informeren over het bestaan van het platform. Daar zit een grote bewustwordingscampagne bij in samenwerking met andere Europese partners. We willen zoveel mogelijk verhalen delen van mensen die enthousiast zijn over zelf repareren. Ook werken we samen met een aantal andere duurzame initiatieven, bijvoorbeeld de E-waste Race. Deze race komt binnenkort naar Apeldoorn. Het is een strijd tussen basisscholen waarbij zoveel mogelijk elektronisch afval wordt ingezameld en gerepareerd. Zo gaan leerlingen op een leuke ludieke manier aan de slag en leren ze over het belang van repareren.’

Wat waren de uitdagingen in het project?

‘We leven tegenwoordig in een weggooimaatschappij. Onze spullen worden erop gemaakt om korter mee te gaan. Op die manier blijven we apparaten weggooien en nieuwe apparatuur kopen. Dat willen we juist niet. Een groot deel van de mensen is actief bezig met duurzaamheid, maar een heel groot deel ook niet. Het is de uitdaging om juist die mensen te bereiken.'

Smolders: ‘Een andere uitdaging zit aan de producentenkant. In België is er al een hele grote consumentenstroom die vecht voor het recht op repareerbaarheid. Het doel van ShaRepair is ook om producenten aan te spreken op hun verantwoordelijkheid, zodat zij ervoor zorgen dat het apparaat uit elkaar gehaald kan worden en dat er reserveonderdelen beschikbaar zijn.’ 

Wat is de opbrengst van het project? 

Hellemans: ‘Op de website van ons platform ‘Heel Apeldoorn Repareert’ staat een teller met het aantal reparaties. Dit geldt voor Apeldoorn, maar ook voor de partnersteden die meedoen. Na de lancering van het platform, zijn er al 92 reparaties door professionals gedaan. 2 Do-It-Yourself reparaties en 90 reparaties in Repair Cafés. Deze aantallen blijven oplopen!’

Wat kunnen andere gemeenten van ShaRepair leren? 

Hellemans: ‘We hebben vanaf het begin van ons project er heel bewust voor gekozen om onderwijsinstellingen te betrekken. Ik zou het toejuichen om dat veel meer te doen in de projecten. Betrek de toekomst! Zo creëer je van onderop bewustwording. Als ouder word je toch wel meegetrokken in de projecten die op school plaatsvinden, dus dan krijg je de bewustwording van je kinderen mee. In het project ShaRepair komt dat mooi tot uiting.’

Smolders: ‘Dat je met relatief simpele maatregelen een impact kunt maken en dat je bewoners kunt enthousiasmeren om te gaan repareren. De basis is er vaak in iedere gemeente, want meestal is er al een reparatieservice. Dan is het een kwestie van de informatie bundelen en dat met je inwoners delen. Het is heel makkelijk en het kan hele goede gevolgen hebben.’ 

Steden kunnen zich via de site van Interreg NWE aanmelden om onderdeel te worden van het Repair netwerk van ShaRepair. Waarom zouden steden zich moeten aanmelden?

Smolders: ‘Ik denk dat iedere stad een doelstelling heeft op het gebied van duurzaamheid. Dit is een laagdrempelige manier om direct in actie te komen. Mensen hebben soms het beeld dat duurzaamheid ingewikkeld is, maar met dit kleine stapje is het eigenlijk heel makkelijk. Ik ben van mening dat het voor iedere gemeente goed zou zijn om zoiets op te starten!’

Wat geeft jou de meeste energie in dit project?

‘Ik vind het erg leuk om te zien dat mensen enthousiast worden. We krijgen op Heel Apeldoorn Repareert reparatieverhalen binnen van Herstelhelden: mensen die een apparaat hebben gerepareerd en zo anderen aanzetten tot repareren in plaats van weggooien. Het is fantastisch dat we dit soort verhalen kunnen delen en daarmee meer mensen enthousiast maken. Zo werken we samen aan een duurzamere wereld!’

Meer informatie