Bij de inwerkingtreding van de Wkb moeten gemeenten alle processen rondom vergunningen en bouwmeldingen hebben aangepast. Hoe zorg je dat je niets vergeet? Met de Wkb in de praktijk-checklist doorloop je stapsgewijs de nieuwe werkwijze aan de hand van Wkb-onderdelen, die zijn uitgewerkt in veelvoorkomende praktijksituaties. Eric Houtman, Initiatiefnemer Proeftuinen & oud-voorzitter van de Vereniging Kwaliteitsborging Nederland (VKBN) gaat in dit gesprek dieper in op de toegevoegde waarde van de implementatietool. “De checklist wijst je bijvoorbeeld op zaken die nogal eens als vanzelfsprekend worden ervaren en daardoor algauw vergeten.”
Aan de hand van de checklist krijgen gemeenten al doende inzicht in wat er nodig is in de bedrijfsvoering en dienstverlening. “De checklist stemt tot nadenken”, beaamt Eric. “Wie pakt de taken op, heb je er de kwaliteiten en beleid voor in huis? Gemeenten hebben nogal eens het idee vanaf 2024 ‘veel minder van de bouwprojecten te zijn’. Ze denken dat de kwaliteitsborgers hun taken overnemen. Maar ze blijven een belangrijke rol van betekenis spelen; er komen bovendien andere taken bij. Zo is er straks voor bouwwerken in gevolgklasse 1 in principe geen technische vergunning meer nodig. Maar als er bijvoorbeeld een Bijzondere Lokale Omstandigheid (BLO) speelt, moet de gemeente hierbij wel degelijk rekening houden met de gedane melding. Nieuw is bovendien dat gemeenten onder de WKb de BLO’s kenbaar moeten maken aan alle betrokkenen, zoals initiatiefnemers en kwaliteitsborgers. Hoe ze dit vervolgens doen, is een vrije keuze.”
Gemeenten hebben nogal eens het idee vanaf 2024 ‘veel minder van de bouwprojecten te zijn’, maar ze blijven een belangrijke rol van betekenis spelen
Tussen de oren vandaan trekken
Bij dit praktijkvoorbeeld toont de Wkb-checklist meteen haar waarde. “Je vindt er mooie voorbeelden van BLO’s die door menig ambtenaar als vanzelfsprekend worden ervaren, en daardoor algauw vergeten worden te melden. Neem het lozen van hemelwater. In de ene gemeente mag dit in het riool, in de andere moet dit in de tuin. Hier heeft een initiatiefnemer vaak geen idee van, maar hij of zij is in het nieuwe stelsel wel verantwoordelijk als de boel verkeerd is aangesloten. Het is dus zaak om deze kennis tussen de oren van ambtenaren vandaan te trekken en de BLO’s expliciet inzichtelijk te maken. Zet je ze in het omgevingsplan? Knal je een lijst online? De checklist neemt alle mogelijkheden mee. Ook krijgt een gemeente onder de Wkb te maken met bouwmeldingen met een borgingsplan. Hier moet een gemeente soms iets van vinden. Aan welke zaken je dan moet denken en hoe je alles intern goed kunt afspreken, is ook opgenomen in de checklist.”
Optimaal beslagen ten ijs
Geen gemeentelijke organisatie is hetzelfde. Gemeenten moeten de checklist dan ook gebruiken als werkbestand dat ze gaandeweg op maat maken. Waarbij Eric erkent dat de lijst op het eerste gezicht wat overweldigend kan zijn. “Deze lijst werkt hartstikke goed als je een bepaalde basis hebt, als je snapt wat bepaalde processen inhouden onder de Wkb. Dan kun je hem ook beter op maat maken door te filteren welke onderwerpen uit de checklist prioriteit hebben.” Heb je geen voorkennis, dan adviseert Eric de volgende route voor het complete plaatje: “Een Wkb-webinar van de VNG geeft je basiskennis, een e-learning van Envire Opleidingen kan voor theoretische verdieping zorgen en in een Wkb-Proeftuin kun je theorie in de praktijk brengen door concrete casussen te doorlopen. De Wkb in de praktijk-checklist maakt vervolgens helder waar je allemaal aan moet denken voor de implementatie. Heb je ook de checklist op orde, dan kun je nog een Wkb-Proeftuin voor Professionals (met StiPP subsidie) overwegen. Deze proeftuin betrekt ook onder meer aannemers erbij en wordt nu ontwikkeld door de VKBN. Oefenen met een echt project zou natuurlijk het allermooist zijn maar daar is steeds minder tijd voor. Dus met deze theorie en simulaties komen we het verst.”
Het is zaak om bepaalde kennis tussen de oren van ambtenaren vandaan te trekken en de BLO’s expliciet inzichtelijk te maken”
Blijf nieuwsgierig
Tot slot breekt Houtman nog graag een lans voor nieuwsgierigheid. “Ik erken zeker dat deze wetwijziging veel werk oplevert. Maar door je te beseffen waarom we dit doen, en daar ook oprecht nieuwsgierig naar te zijn, kun je hier wellicht makkelijker mee omgaan. De Wkb is er om de bouwconsument beter te beschermen. Die heeft nu vaak geen idee of er volgens de regels is gebouwd, maar is er wel op aan te spreken. Onder de Wkb krijgt hij of zij hier beter inzicht in én dragen aannemers meer verantwoordelijkheid. Kwaliteitsborgers nemen bovendien veel toetsingswerk uit handen van gemeenten. Dus het is absoluut de bedoeling dat de Wkb het leven voor een gemeenteambtenaar uiteindelijk ook makkelijker maakt.”
Hier vindt u de beta-versie van de Wkb in de praktijk-tool.