Afgelopen week heeft het kabinet de jaarrapportage Arbeidsmigranten naar de Tweede Kamer gestuurd. Deze rapportage heeft 2 doelen: breed inzicht geven in de ontwikkelingen rondom arbeidsmigratie en inzicht geven in de voortgang van de door het kabinet overgenomen aanbevelingen van het advies van het Aanjaagteam bescherming Arbeidsmigranten onder leiding van Emile Roemer.  

arbeidsmigrant in een kleine kamer

Er gebeurt veel, maar de arbeidsmigrant merkt daar concreet nog weinig van 

We zien dat er veel voorbereidingen getroffen worden om de adviezen van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten te implementeren. Er zijn eerste verbeteringen in de registratie, de Wet goed verhuurderschap en een verplicht certificeringsstelsel voor uitzendbureaus is in behandeling. Daarnaast hebben gemeenten een rol om initiatieven voor de huisvesting van arbeidsmigranten (ruimtelijk) te faciliteren. De ontwikkelingen zijn positief, maar kennen vaak een langere doorlooptijd. De verwachting is dat pas in de loop van 2023 de eerste ontwikkelingen effect gaan hebben op de positie van de individuele arbeidsmigrant. 

Gelijkwaardige en volwaardige deelnemers 

De kern van het advies van het Aanjaagteam luidt als volgt: 'Arbeidsmigranten moeten behandeld worden als gelijkwaardige en volwaardige deelnemers van onze samenleving. De overheid moet haar regelgeving daar beter op richten en een actievere rol nemen in de bescherming van arbeidsmigranten, op het gebied van werk, huisvesting en zorg en het verbeteren van het zicht op de arbeidsmigranten in Nederland.' Dit advies is concreet uitgewerkt in een 50-tal maatregelen. De aanbevelingen van het Aanjaagteam bevinden zich in verschillende fasen. Een aantal hiervan zullen we kort toelichten. 

Zicht krijgen op tijdelijke verblijfsadressen binnen eigen gemeente 

Zo zijn onder andere rond registratie eerste stappen gezet. Sinds oktober 2022 kunnen van arbeidsmigranten die zich inschrijven als niet-ingezeten ook vrijwillig de contactgegevens en verblijfsadressen in de Basisregistratie Personen (BRP) worden geregistreerd. De planning is dat deze gegevens in de loop van dit jaar aan de daarvoor geautoriseerde afnemers en gemeenten verstrekt worden. Ook zijn er gesprekken over de mogelijkheden rondom een aanwezigheidsmelding als werkend perspectief. Dit zijn eerste stappen 'in de goede richting', maar we moeten concluderen dat we hiermee nog niet voldoende zicht hebben op de arbeidsmigranten die in Nederland verblijven.  

Huisvestingseffectrapportage voor afspraken over huisvesting bij nieuwe bedrijfsvestiging 

Volgens het advies van het Aanjaagteam zouden gemeenten een effectrapportage moeten uitvoeren naar de implicaties van een nieuwe bedrijfsvestiging op de benodigde huisvesting. Daardoor kunnen potentiële knelpunten met betrekking tot de huisvesting van arbeidsmigranten eerder worden onderkend. VNG werkt vanuit het ondersteuningsteam aan een dergelijk instrument. Dit in een werkgroep met gemeenten, provincies en SZW.   

Samenhang in de opvolging van adviezen van Roemer 

De VNG wil dat de samenhang bewaakt wordt bij de opvolging van de adviezen van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten. Daarnaast wil de VNG pleiten om voortschrijdend inzicht te benutten in de opvolging van de adviezen.  

Wet goed verhuurderschap: sturingsinstrument voor gemeenten 

Een andere belangrijke stap op het gebied van huisvesting is de Wet goed verhuurderschap die zeer waarschijnlijk in 2023 in werking zal treden. Deze wet is een belangrijke stap tot het verbeteren van de kwaliteit van huisvesting. Deze wet stelt algemene normen voor goed verhuurderschap, waaronder het scheiden van arbeidscontract en huurcontract bij de verhuur aan arbeidsmigranten en stelt gemeenten in staat een vergunningsplicht in te voeren voor verhuurders. 

Er ontstaat een steeds groter probleem met dakloze arbeidsmigranten 

Als VNG willen we aandacht vragen voor de problematiek van dakloze arbeidsmigranten. Vorig jaar is er een plan van aanpak gekomen voor deze doelgroep. Gemeenten merken echter dat steeds meer dakloze arbeidsmigranten, vaak met ernstige problematiek, zich melden bij de maatschappelijke opvang. Dit terwijl zij hier vaak formeel geen aanspraak op kunnen maken. We willen vragen om meer aandacht vanuit het rijk en meer middelen voor gemeenten voor deze doelgroep.  

Groter ambitieniveau certificering uitzendbureaus 

Het is belangrijk dat er strengere eisen worden gesteld aan uitzendbureaus. Dit gaat nu gebeuren door middel van certificering. VNG wil bijvoorbeeld graag dat er in het normenkader wordt opgenomen dat uitzendbureaus een zorgplicht hebben voor de arbeidsmigranten. Bijvoorbeeld om ervoor te zorgen dat arbeidsmigranten goed in Nederland zijn geregistreerd.  

Volledige jaarrapportage arbeidsmigranten 2022 

De jaarrapportage laat zien welke maatregelen door het Rijk, de sociale partners, de gemeenten en de provincies gerealiseerd zijn en welke maatregelen momenteel worden uitgevoerd en de komende jaren van kracht zullen worden. De volledige jaarrapportage arbeidsmigranten 2022 is te downloaden op de website van de Rijksoverheid.  

Meer informatie