Wethouder Arendz van gemeente Waadhoeke vertelt: ‘Waadhoeke kent veel tuin en akkerbouw, mede doordat grote bedrijven vanuit het Westland naar deze regio zijn verhuisd. Een groot deel van deze werkzaamheden wordt verricht door arbeidsmigranten. Over het algemeen gaat dat goed, maar de huisvesting is wel al jaren een probleem.’

Huisvestingsbeleid sinds 2019

‘Tijdens de wooncrisis in 2018 waren in Waadhoeke veel kleine huizen beschikbaar. Deze werden opgekocht en via verkamering verhuurd aan arbeidsmigranten. Dat was toen een mooie oplossing voor de minder verkoopbare woningen in gemeente. Wel is er, om dit goed te regelen, in 2019 huisvestingsbeleid opgesteld. Hierin is een maximaal percentage aangegeven van huizen per straat waarin toegestaan wordt, dat er kamergewijze verhuur plaatsvindt. Van 2019 tot ongeveer 2022 was iedereen tevreden met dit beleid.’

Aantrekkende woningmarkt

Maar na 3 jaar trok de woningmarkt weer aan en bleek dat er onvoldoende huizen beschikbaar waren voor de inwoners van Waadhoeke. De gemeente kreeg het signaal dat er geen huizen waren voor eigen jeugd, maar wel veel huizen met vier tot soms wel acht arbeidsmigranten.  

Huisvesting op eigen terrein

Waadhoeke heeft daarop eind 2022 besloten het beleid te bevriezen. Vanaf die periode mochten er geen vergunningen voor kamergewijze verhuur meer verstrekt worden, met als doel om het bestaande beleid aan te passen. Dat nieuwe beleid is op 15 februari 2024 vastgesteld in de gemeenteraad. ‘In dit beleid is bepaald dat een ondernemer maximaal 150 arbeidsmigranten op eigen terrein mag huisvesten in blokjes van 50 personen. Ieder blokje moet een eigen aanspreekpunt hebben, geregeld door de ondernemer zelf’, vult Marius Hendriks, coördinator arbeidsmigranten aan.  

Beter zicht op aantallen arbeidsmigranten

‘Deze afspraken worden opgenomen in een convenant, dat deel uitmaakt van de vergunning. Ook heeft een ondernemer de mogelijkheid om in een buitengebied huisvesting voor arbeidsmigranten te ontwikkelen.’ Het huisvesten van arbeidsmigranten bij de ondernemer heeft als positief effect dat er beter zicht is op het aantal arbeidsmigranten dat woont in de gemeente. ‘Op dit moment zijn lang niet alle arbeidsmigranten geregistreerd en hebben we slecht zicht op de omvang het aantal arbeidsmigranten in de gemeente.’

Oprichten taskforce arbeidsmigranten

‘Bij het ontwikkelen van huisvesting in een buitengebied speelt de provincie uiteraard ook een rol’, aldus Arendz. ‘Toen de provincie dan ook hoorde van het beleid In de gemeente Waadhoeke, hebben zij aangegeven hier graag op te willen meelopen. Vanuit deze wens is in september 2023 de taskforce arbeidsmigranten opgericht. 6 gemeenten en de provincie maken deel uit van deze taskforce, maar alle 18 Friese gemeentes worden hierin vertegenwoordigd.’

Je hebt elkaar nodig

Het doel van de taskforce is het vormen van gezamenlijke standpunten over de huisvesting van arbeidsmigranten en het opstellen van gezamenlijk beleid. ‘Dat is fijn want je hebt elkaar gewoon nodig, ook om een waterbedeffect in omliggende gemeenten te voorkomen.’ De taskforce richt zich niet alleen op de huisvesting van arbeidsmigranten maar ook op kennismigranten.  

Gezamenlijke afspraken

‘Het grote voordeel van de taskforce is het samenwerken. Niet alleen op bestuurlijk niveau, maar ook op ambtelijk niveau. We weten elkaar nu goed te vinden en maken samen goede afspraken.’ De taskforce kijkt hierbij verder dan alleen hun eigen gemeenten. Hiervoor gaat zij op werkbezoeken in het land om te kijken bij goede voorbeelden van huisvesting en hiervan te leren.

Aandachtspunt

‘Het nieuwe beleid heeft nog wel een aandachtspunt opgeleverd’, aldus Hendriks. ‘De meeste vergunningen voor kamergewijze verhuur die in 2019 zijn afgegeven lopen in 2025 af, maar de nieuwe huisvesting bij de ondernemer zelf is nog niet geregeld. Dit levert een vacuüm op, dus hoe gaan we hiermee om? Het adviesbureau KAW is daarom gestart met een onderzoek om te kijken welke gevolgen het verbod op kamerverhuur heeft in de gemeente Waadhoeke. Wat kan de gemeente doen om het verbod te kunnen handhaven zonder dat het effect heeft op andere doelgroepen, waar het gaat om een verbod op kamergewijze verhuur?

Inspanningsverplichting ondernemer

‘Het nieuwe beleid heeft er in ieder geval voor gezorgd dat de ondernemer steviger betrokken wordt bij de huisvesting van zijn eigen werknemers. Het is hierdoor niet langer alleen aan de gemeente om hierin te voorzien en dat is een goede ontwikkeling’, besluit Arendz.

Meer informatie

Heeft u nog vragen of bent u op zoek naar meer informagtie? Mail dan naar het ondersteuningsteam arbeidsmigranten van de VNG via arbeidsmigranten@vng.nl.