Gemeentebestuurders spraken met Diederik Samsom, stafchef van EU-commissaris Timmermans, over de lokale uitdagingen van de Green Deal. In deze digitale sessie, tijdens de VNG Bestuurdersdag op 27 november, was hij optimistisch over het behalen van de klimaatdoelstellingen.
Volgens Samsom merken gemeenten op dit moment nog niet zoveel van de Europese Green Deal. Maar er komt veel nieuw beleid aan. De richtlijn energieprestaties (EPBD) voor gebouwen wordt strenger en uitgebreid naar bestaande bouw. Er komt regulering voor het eigendom van warmtebedrijven en netten. En er komen regels voor duurzaam aanbesteden, dat gaan gemeenten als grote inkopers zeker merken.
Hogere klimaatdoelstelling
Burgemeester Ellen Nauta (Hof van Twente) vroeg Samsom naar de discussie over de ophoging van de klimaatdoelstelling. In het Nederlandse klimaatakkoord gaan we voor 49% reductie. De Europese Commissie stelt 55% voor. Volgens Samsom worden de doelen vertaald in concrete voorstellen voor EU-wetgeving die in juni zullen verschijnen. Het Nederlandse klimaatakkoord zal dan ambitieuzer moeten worden. Het betekent een verdubbel
ing van de huidige inspanning. Samsom denkt dat Nederland dat gaat redden en verwijst daarbij naar de groei van het aantal zonnepanelen en elektrische laadpalen. ‘Nederland gaat de Europese klimaatdoelstellingen halen. Maar dit houdt wel veel werk voor gemeenten in.’
EU herstelfonds
Wethouder Ben van Assche (Terneuzen) maakte de link met de afspraken die we in Nederland gemaakt hebben rondom klimaatadaptatie en de Regionale Energie Strategieën (RES). Versnellen wordt een enorme opgave. Het betekent nogal wat voor gemeentelijk vastgoed en andere sectoren. Gemeenten zijn naarstig op zoek naar middelen en willen het EU herstelfonds aanboren. Maar zij lopen tegen het probleem aan dat het Rijk dat geld pas na de verkiezingen wil inzetten.
Wethouder Lot van Hooijdonk (Utrecht) vroeg ook aandacht voor de gebouwde omgeving. De EU heeft hiervoor recentelijk een renovatiegolf aangekondigd. In Nederland hebben we daarvoor een gebiedsgerichte aanpak uitgewerkt. De belangrijkste vraag was: hoe maak je het betaalbaar voor iedereen? Maar er blijft een onrendabele top. Wat moet het kabinet doen en wat moeten gemeenten doen om de middelen uit het EU herstelfonds te benutten en meters te gaan maken?
Samsom licht toe hoe de EU kan helpen. De EU kan de renovatie goedkoper maken door schaalvergroting en door innovatie te stimuleren. De bouwsector heeft nu een impuls nodig die andere sectoren al hebben gehad. Daarnaast ligt voor Nederland € 5.6 miljard klaar via het EU herstelfonds. Maar dan moet er wel een plan komen. Samsom adviseert gemeenten om langs alle mogelijke kanalen druk te blijven uitoefenen op Den Haag.
Burgemeester Franc Weerwind (Almere) benadrukte dat de digitale transitie het mogelijk maakt om allerlei groene doelen te realiseren, mits we dat willen zien en het een push geven. Hij wil dit samen met de EU verkennen en verdiepen en dringt aan op een gesprek met de verantwoordelijke eurocommissarissen. Samsom geeft aan dat Nederland hier ver vooroploopt, net als de Baltische Staten. Hij wil graag hieraan meehelpen.
Stad en platteland
Burgemeester Ellen van Selm (Opsterland) vroeg naar de relaties tussen stad en platteland. De opgave van de Green Deal landt voor een groot deel ook op het platteland. Hoe kijkt de EU daarnaar? Samsom geeft aan dat dit in Nederland goed gaat, maar dat in Brussel Nederland niet als ruraal wordt beschouwd. Het beleid is ook niet daarop geënt. Van Selm deed de suggestie de opgaven uit de Green Deal te koppelen aan de Regio Deals.
Samsom benadrukt tot slot dat de EU een grote nieuwe opdracht uitstort over gemeenten. Laat u daardoor niet ontmoedigen. Het beleid dat is ingezet is goed, als u dat doorzet, dan haalt u ook de hogere doelstellingen in 2030.