We gingen met wethouder Danny Dingemans in gesprek over dit traject. 'Nieuwe huisvesting geeft onze woningmarkt meer lucht', vertelt wethouder Danny Dingemans. 'De initiatieven die er lagen waren allemaal rond de kern van Moerdijk gesitueerd en voldeden niet altijd aan onze wensen met betrekking tot goed beheer en kwaliteit van woonruimten en voorzieningen. Ook wilden we graag een betere spreiding over de gemeente, waardoor we ervoor gekozen hebben om deze oproep te doen.'

Plannen beoordeeld volgens afwegingskader 

De plannen zijn beoordeeld volgens een vooraf opgesteld afwegingkader. In dit kader gaat het niet alleen om ruimtelijke criteria, zoals een goede ontsluiting en passend in de woonomgeving. Ook zijn er criteria opgesteld zoals 1 persoon op een kamer, het betrekken van de omgeving, aanwezigheid van beheer en meerwaarde voor de gemeente.  

Afwegingskader is vooraf afgestemd met de raad 

'Deze meerwaarde zit er bijvoorbeeld in dat minimaal 20% van de huisvesting zelfstandige huisvesting met normale huurprijzen moet zijn, waarin spoedzoekers niet mogen worden uitgesloten en arbeidsmigranten die nu kamergewijs wonen in reguliere woningen gehuisvest moeten worden. De plannen zijn dus echt maatwerk, er kan niet een op een worden verhuurd aan uitzendbureaus. Het afwegingskader is vooraf afgestemd met de raad, maar is altijd dynamisch. Zo kan het zijn dat criteria alweer zijn opgeschoven, bijvoorbeeld afstand tot de supermarkt is tegenwoordig met de vele mogelijkheden tot online bestellen niet meer zo relevant', aldus Dingemans. 

Plannen zijn inhoudelijk beoordeeld door alle beleidsvelden 

'Alle 17 plannen zijn getoetst of ze voldoen aan de gestelde harde voorwaarden. Hierbij zijn 6 plannen afgevallen vanwege de locatie. Vervolgens zijn de plannen inhoudelijk beoordeeld door collega’s van de beleidsvelden Ruimtelijke Ordening, Wonen, Verkeer, Economische Zaken, Landschap, Duurzaamheid, Gebiedscoördinatoren, Vergunningverlening, Handhaving, Registratie, Sociaal Domein en arbeidsmigratie. Vanuit de Omgevingsdienst is beoordeeld of initiatieven veilig en verantwoord zijn.'

Hoe scoren de initiatieven ten opzichte van elkaar? 

Op het beleidsveld verkeer is bijvoorbeeld gekeken hoe de ontsluiting van het initiatief is op het wegennet. Gaat de ontsluiting overlast geven in de kern? Kan de parkeernorm gehaald worden? Hoe wordt voor arbeidsmigranten het vervoer georganiseerd richting winkels? Bij de beoordeling is steeds gekeken hoe de ingediende initiatieven scoren ten opzichte van elkaar. Van de scores op alle beleidsvelden is per initiatief de totaalscore bepaald.

Spreiding blijft lastig 

De beste initiatieven tot 1.500 plaatsen zijn als kansrijk benoemd. 'Spreiding blijft hierbij lastig', aldus Dingemans. ‘'Van de 5 kansrijke initiatieven liggen er 3 bij de kleine kern Moerdijk. Weliswaar op ca. 2 km van de kern waarbij er geen ontsluiting door de kern komt. We verwachten dus niet dat de sociale samenhang in de kern wordt verstoord, maar we hadden liever een betere spreiding gehad.'

Experimentstatus 

De 5 initiatieven zijn heel divers wat betreft de verdere uitwerking. 'Eén initiatief loopt al langer en is al ver uitgewerkt. De andere initiatieven moeten nog veel gaan uitwerken om te bepalen of ze ook echt realiseerbaar zijn. 'Als de 5 initiatieven inderdaad realiseerbaar blijken, dan kunnen de initiatiefnemers een omgevingsvergunning gaan aanvragen. Moerdijk heeft een experimentstatus gekregen op basis van de Crisis en Herstelwet, zodat we in principe met een korte procedure deze vergunningen voor 15 (met normen voor tijdelijke huisvesting) of 20 (met normen voor reguliere huisvesting) jaar kunnen gaan verlenen. We vragen de raad vooraf om instemming voor medewerking aan deze 5 initiatieven', vervolgd Dingemans. 

Informatieavonden 

Op dit moment worden er vanuit de gemeente informatieavonden georganiseerd met de initiatiefnemers en het streven is om klankbordgroepen op te richten. 'De initiatiefnemers zijn verder aan zet om met deze klankbordgroepen de plannen verder uit te werken', zegt Dingemans. 'Helaas is er veel weerstand tijdens de informatieavonden. Maar ik ben ervan overtuigd dat je huisvesting voor arbeidsmigranten moet realiseren.'

Het leven voor 1.500 mensen een stukje aangenamer maken 

'Binnen de gemeente Moerdijk werken 4.600 arbeidsmigranten en we weten slechts 900 te wonen in de gemeente. Waar de rest verblijft is onbekend. Met deze plannen kunnen we het leven voor 1.500 mensen een stukje aangenamer maken, terwijl dit het leven van de omwonenden naar verwachting niet enorm zal beïnvloeden. Maar tussen ratio en beleving bij mensen zit een groot gebied, dus hier moet je goed mee omgaan. We roepen de inwoners dan ook op om in gesprek te gaan om te kijken wat het minst bedreigend is voor hen. Nu hebben ze de kans om hun mening te geven.'

Tips voor andere gemeenten 

'Dit traject is een goede manier om goede initiatieven gerealiseerd te krijgen. Van de 5 initiatieven die zijn uitgekozen, zouden er 4 niet zijn ingediend zonder deze uitvraag. Door de uitvraag worden initiatiefnemers gestimuleerd een zo goed mogelijk plan in te dienen. De initiatieven hebben dan ook allemaal een hoge kwaliteit als 1 persoon per kamer, zelfstandig huurcontract, minimaal 20% zelfstandige huisvesting, geen uitsluiting spoedzoekers, goede vrijetijdsvoorzieningen, goed beheer etc.'

'Wel is het heel veel werk, dus als er al goede initiatieven zijn binnen een gemeente, dan is dat zeker een makkelijkere weg. Zorg ook vooraf voor voldoende politiek draagvlak, want er is grote druk vanuit de omwonenden. In Moerdijk doen we het misschien in een keer heel groot, 1.500 plekken op 5 locaties. Maar aan de andere kant is het maar een klein deel van de opgave waar we voor staan als gemeente. Als overheid heb je de verantwoordelijkheid om arbeidsmigranten goed op te vangen. Je wilt niet verantwoordelijk zijn voor uitbuiting of misstanden binnen deze groep', besluit Dingemans. 

Vragen? 

Mail dan met het ondersteuningsteam arbeidsmigranten van de VNG via arbeidsmigranten@vng.nl.