Vanuit het Zorg- en Veiligheidshuis Groningen (ZVHG) wordt procesregie gevoerd op de nazorg voor ex-gedetineerde burgers, de BIJ-regeling (Bestuurlijke Informatie Justitiabelen) en op art. 18B Penitentiaire Beginselenwet (PBW) binnen de Wet Straffen en Beschermen (WSB) voor 9 van de 10 Groninger gemeenten. Homme Jan Heida en Anouska Harms zijn de professionals van het ZVHG die hier uitvoering aan geven. Ze vertellen vol trots over hun aanpak en hebben ook een missie: 'Er moet meer bewustwording komen over de Wet Straffen en Beschermen, deze nieuwe wet is zo kansrijk.'
Nazorg gedetineerden belegd bij Zorg- en Veiligheidshuis
De Groninger gemeenten hebben sinds 2012 de nazorg voor gedetineerden belegd bij het Zorg- en Veiligheidshuis Groningen. Het ZVHG werkt samen met een liaison vanuit het gevangeniswezen (Penitentiaire Inrichting Veenhuizen) en een liaison vanuit de reclassering (Leger des Heils) om het proces rond nazorg- detentie (artikel 18A PBW) en de afspraken vanuit het Bestuurlijk Akkoord Re-integratie van ex-gedetineerden vorm te geven.
Het proces rond de detentiemeldingen staat in een schema beschreven. Gemeente blijven aan zet als het gaat om hulpvragen op de leefgebieden, maar door de inzet vanuit het ZVHG, is er een duidelijk plan van aanpak over de te volgen route. Is er een trajectgesprek nodig? Welke partij moet daarbij aansluiten? Is een afstemmingsoverleg wenselijk? Moet er een casusregisseur gekoppeld worden? Of voldoet de casus aan de criteria om op te schalen naar een Maatwerkaanpak vanuit het Zorg- en Veiligheidshuis? De aanpak is er altijd op gericht om een 'zachte landing' voor de ex-gedetineerde in de gemeente te bereiken zodat de kans op recidive en maatschappelijke onrust beperkt wordt. De verbinding van zorg en veiligheid is hierbij cruciaal.
Gemandateerd voor BIJ-regeling/18B meldingen
Inmiddels zijn Anouska en Homme Jan door alle 9 burgemeesters gemandateerd voor de BIJ-regeling en daarmee ook voor de 18B meldingen. De BIJ-regeling richt zich op delinquenten die een gewelds- of zedendelict hebben gepleegd. Burgemeesters en hun gemandateerden worden over de vrijheden geïnformeerd, dit geldt ook voor het traject van TBS-ers.
De gemandateerden van het ZVHG richten zich rond de BIJ-melding op de vraag of de persoon aan de juiste gemeente gemeld is, welke gemeente verantwoordelijk is en welke partijen betrokken zijn. Soms zijn er meerdere gemeenten betrokken en is samenwerking de basis om een juist traject met elkaar te organiseren.
Met de komst van de 18B melding via de BIJ-gemandateerde was het een logische stap om BIJ-gemandateerd te worden voor alle aangesloten gemeenten. De meldingen op grond van 18B gaan over de aanwezigheid van ernstige zorgen omtrent het gedrag in detentie en het risico op ernstige delicten na detentie op basis van de risicoscreener. De inzet en procesregie vanuit de Zorg- en Veiligheidshuizen zijn dan echt van toegevoegde waarde.
Naast de BIJ-gemandateerden binnen het ZVHG heeft elke gemeente bij het team Openbare Orde en Veiligheid BIJ-gemandateerden. Er wordt op elke melding samengewerkt en afgestemd waarbij de hoofdvraag is of de burgemeester geïnformeerd moet worden. Het ZVHG voert procesregie zonder verantwoordelijkheden over te nemen. Zie ook: schema Proces BIJ
Rol van het ZVHG
'We zijn niet de oplossing in de casus', aldus Homme-Jan Heida. Het ZVHG koppelt partijen, organiseert samenwerking, verrijkt informatie en verbindt de keten. 'We regisseren het proces rond 650 detentiemeldingen, 100 BIJ-meldingen en tot nu toe 9 18B meldingen. Als alle gemeenten goed gaan samenwerken en hun taak rond de BIJ- en 18Bmeldingen en de re-integratie(ex)-gedetineerde burgers serieus nemen dan zullen er veel minder justitiële verrassingen zijn omdat trajecten rond gedetineerden gemonitord worden door de gemeente van herkomst en overgedragen worden waar nodig. De betrokken persoon zelf, maar ook de samenleving is hierbij gebaat.'
Voor meer informatie: nadetentie@groningen.nl
Artikel voor de VNG-nieuwsbrief Zorg + Veiligheid, december 2023