Op 1 januari 2027 moeten gemeenten beschikken over een omgevingsvisie die voldoet aan de eisen van de Omgevingswet. De visie moet worden gepubliceerd met de technische standaard STOP/TPOD. Gemeenten die nog niet via STOP/TPOD kunnen publiceren, kunnen tot 1 januari 2025 gebruikmaken van het overgangsrecht en bij het opstellen of wijzigen van hun omgevingsvisie gebruikmaken van de RO Standaarden (IMRO).
In onderstaande tabel ziet u welke acties u voor de omgevingsvisie moet nemen en welke aandachtspunten er zijn. De acties en aandachtspunten zijn afhankelijk van uw situatie op dit moment, dus bepaal eerst waar u staat. Het gaat om:
- Beschikt u over een Wro structuurvisie of heeft u al een omgevingsvisie?
- Is de visie in STOP/TPOD of op basis van de RO Standaarden (IMRO)?
- Gaat het om een (ter inzage gelegd) ontwerp of om een vastgestelde visie?
Onder de tabel vindt u een toelichting op de transitietermijn, de technische standaard en de publicatie, inclusief de wettelijke grondslagen. Binnenkort volgt meer informatie, onder meer over het consolideren van de visie na wijzigingen en de mogelijkheden en beperkingen in relatie tot het vormvrij zijn van de omgevingsvisie.
| Startsituatie: waar beschikt u over? | Acties en aandachtspunten | ||
| Structuurvisie / omgevingsvisie | IMRO / STOP | Ontwerp / vastgesteld | |
| Structuurvisie | IMRO | Ontwerp | Acties:
|
| Structuurvisie | IMRO | Vastgesteld | Acties:
Aandachtspunten:
|
| Omgevingsvisie | IMRO | Ontwerp | Acties:
|
| Omgevingsvisie | IMRO | Vastgesteld | Acties:
Aandachtspunten:
|
| Omgevingsvisie | STOP | Ontwerp | Acties:
|
| Omgevingsvisie | STOP | Vastgesteld | Aandachtspunten:
|
Voor de omgevingsvisie geldt een transitietermijn van 3 jaar vanaf inwerkingtreding van de Omgevingswet. Dat betekent dat gemeenten uiterlijk op 1 januari 2027 moeten beschikken over een door de gemeenteraad vastgestelde en gepubliceerde omgevingsvisie. Een ontwerp-omgevingsvisie die voor inwerkingtreding van de Omgevingswet ter inzage is gelegd kunt u afronden (art. 4.4 IOw).
Vereisten
De omgevingsvisie moet op 1 januari 2027 voldoen aan alle juridische eisen die de Omgevingswet hieraan stelt. Het gaat om inhoudelijke en procedurele eisen (art 3.2 en 3.3 Ow) en technische eisen. De technische eisen houden in dat de omgevingsvisie moet voldoen aan de STOP/TPOD standaard. Op grond van het overgangsrecht (art 4.10, eerste lid Invoeringswet Ow (IOw)) is een omgevingsvisie op basis van de RO standaarden (in IMRO) ook toegestaan. Zie onder Technische standaard voor meer informatie.
Structuurvisie
Een vastgestelde structuurvisie is niet gelijkgesteld aan een Omgevingsvisie. Met een structuurvisie voldoet u dus niet aan de verplichting om een omgevingsvisie te hebben. Verder is van belang dat u een structuurvisie niet meer kunt wijzigen nu de Omgevingswet in werking is. Voor een ontwerp-structuurvisie die voor inwerkingtreding van de Omgevingswet ter inzage is gelegd, geldt dat u de procedure kunt afronden (art. 4.9, vierde lid IOw) en de structuurvisie ook na 1 januari 2024 kunt vaststellen.
De omgevingsvisie is vormvrij, maar moet wel voldoen aan de technische standaarden voor publicatie. De technische eisen houden in dat de omgevingsvisie moet voldoen aan de STOP/TPOD standaard (art. 2, tweede lid RSPO). Zie voor meer informatie hierover de TPOD omgevingsvisie.
Terugvaloptie: IMRO
Gemeenten die het nog niet lukt om te publiceren in STOP, kunnen gebruikmaken van het overgangsrecht voor de technische standaard (art 11.1, tweede lid, Besluit elektronische publicaties en art. 5 Regeling standaarden publicaties Omgevingswet). Dit houdt in dat u tot 1 januari 2025 (huidige datum van het einde van het overgangsrecht) gebruik kunt maken van de RO standaarden (IMRO) voor het publiceren van een omgevingsvisie. Het ministerie van BZK werkt aan regelgeving om te zorgen dat visies die voor 1 januari 2025 in ontwerp zijn gepubliceerd, nog mogen worden vastgesteld en gepubliceerd in IMRO. Meer informatie hierover volgt medio 2024.
Op grond van het overgangsrecht voldoet u aan de verplichtingen als u op 1 januari 2027 beschikt over een omgevingsvisie in IMRO. Toch is raden we aan om niet langer dan strikt noodzakelijk op IMRO te blijven leunen. Aandachtspunten zijn:
- Een omgevingsvisie in IMRO is in het Omgevingsloket minder goed te raadplegen.
- Vanaf 1 januari 2025 kunt u niet meer terugvallen op het overgangsrecht. Vanaf dat moment kunt u uw omgevingsvisie alleen nog wijzigen met STOP. Dit geldt zowel voor partiële als volledige herzieningen.
In zijn algemeenheid adviseren we nadrukkelijk om op afzienbare termijn te komen tot een omgevingsvisie in STOP. Informeer bij uw leverancier wanneer de benodigde functionaliteit beschikbaar komt.
U moet de (ontwerp)omgevingsvisie bekendmaken op Officielebekendmakingen.nl, hier kennis van geven en u moet de visie beschikbaar stellen. Dit geldt zowel voor het ontwerp als de vastgestelde versie. De manier waarop de publicatie verloopt is bij STOP en IMRO verschillend.
Tips:
- Controleer na publicatie de zichtbaarheid van uw visie in het Omgevingsloket, bij Regels op de kaart. Controleer zowel via ‘zoeken op locatie’ als via ‘zoeken op document’.
- De omgevingsvisie komt in plaats van de structuurvisie. Dit betekent dat u expliciet moet besluiten dat de structuurvisie wordt ingetrokken. Dit moet in het besluit tot vaststelling van de omgevingsvisie. Daarna moet u nog een handmatige handeling uitvoeren om de structuurvisie daadwerkelijk te verwijderen van Ruimtelijkeplannen.nl.
Bij gebruik van STOP/TPOD
Bij gebruik van STOP verlopen de bekendmaking, kennisgeving en beschikbaarstelling via de plansoftware en de Landelijke Voorziening Bekendmaken en Beschikbaarstellen (LVBB). De bekendmaking verschijnt op Officielebekendmakingen.nl en uw omgevingsvisie wordt zichtbaar in het Omgevingsloket, bij Regels op de kaart.
Bij gebruik van IMRO
Bij gebruik van IMRO maakt u de omgevingsvisie met behulp van de Wro-plansoftware. De beschikbaarstelling vindt plaats op Ruimtelijkeplannen.nl (art. 8.2, eerste lid Regeling elektronische publicaties). De bekendmaking en kennisgeving verlopen via DROP op Officielebekendmakingen.nl. In de kennisgeving verwijst u naar Ruimtelijkeplannen.nl als de vindplaats van de omgevingsvisie.
Deze wijze van beschikbaar stellen en bekendmaken is hetzelfde zoals we dat deden onder de Wro. Via de overbruggingsfunctie van Ruimtelijkeplannen.nl wordt de visie ook zichtbaar in het Omgevingsloket, bij Regels op de kaart. Vanuit het oogpunt van dienstverlening is het goed om in de kennisgeving ook te verwijzen naar Regels op de kaart.
Tip: Zorg dat uw omgevingsvisie de juiste plan- en dossierstatus heeft in het manifest zodat deze goed raadpleegbaar is in het Omgevingsloket. De visie kent uitsluitend de dossierstatussen 'in voorbereiding' en 'geheel onherroepelijk in werking', 'vervallen' en 'geconsolideerd'.
In het interview 'Eindhoven publiceert omgevingsvisie in STOP/TPOD' uit de reeks Tot op de bodem! kunt u lezen hoe gemeente Eindhoven het opstellen van hun ontwerp-omgevingsvisie in STOP/TPOD heeft aangepakt.