Gemeenten hebben een wettelijke taak op het terrein van volksgezondheid. Gemeenten zijn bijvoorbeeld opdrachtgever van de regionale GGD. Een andere belangrijke taak is gezondheidsbeleid maken. Gemeenten kunnen beleid op de traditionele manier maken, dat wil zeggen een nota schrijven en daarop laten reageren door belanghebbende organisaties en andere belangstellenden.
Maar naarmate het belang van een goede gezondheid niet meer een exclusieve verantwoordelijkheid van de overheid is, kiezen gemeenten er steeds meer voor om beleid in gezamenlijke verantwoordelijkheid samen met andere maatschappelijke en ook private organisaties te ontwikkelen. Zo is, analoog aan het Nationaal Preventieakkoord, de bedoeling van een lokaal preventieakkoord dat er een gezamenlijk eigenaarschap ontstaat voor de aanpak van gezondheidsvraagstukken van meerder lokale partijen. De gemeente is dan de meest logische partij om de verbindende regierol op zich te nemen. Immers de gemeente staat voor het algemeen belang van de lokale samenleving.
De verbindende regierol is een andere rol dan de opdrachtgeversrol. In de opdrachtgeversrol laat de gemeente taken uitvoeren door bijvoorbeeld de GGD en stelt daarvoor financiële middelen beschikbaar. Hier zijn dan specifieke voorwaarden verbonden voor de besteding van het budget.
In de verbindende regierol gaat het om het realiseren van commitment op de ‘inhoud’ en het faciliteren van het proces. De gemeente zorgt er dus voor dat:
- Partijen met elkaar om de tafel gaan zitten
- Overeenstemming komt over de het vraagstuk dat aangepakt moet worden
- Een gezamenlijk ambitie wordt vastgesteld
- Afspraken worden gemaakt over de inzet van alle partijen en dat de afspraken worden nagekomen
- Volgens de beleidscyclus regelmatig een evaluatie plaats vindt van de ingezette acties en het bereiken van resultaten
- Doelen en acties worden bijgesteld
Het is niet nodig dat de gemeente altijd het initiatief neemt om tot een gezamenlijk proces te komen. Heel vaak komt het initiatief bij partijen zelf vandaan. Partijen zien vaak de verbindende regierol van de gemeente als een toegevoegde waarde op hun eigen inzet. Ook biedt het partijen meer zekerheid voor een duurzame samenwerking en aanpak.