In de Voorjaarsnota kondigde de vertrekkende regering-Rutte maar liefst honderdtwintig nieuwe milieumaatregelen aan, waaronder hogere belasting voor grootverbruikers van energie. Ook wordt extra geïnvesteerd in zonnepanelen op huurwoningen en isoleren van woningen in kwetsbare wijken, allemaal betaald uit het Klimaatfonds van 28 miljard euro. Benzine wordt ook duurder. Al deze plannen gaan veel verder dan is afgesproken in het regeerakkoord in 2021. Zelfs met het ‘extra’ geld dat gemeenten vanaf 2026 krijgen, staan ze nog 2 miljard in de min.
Terwijl vier politieke partijen aan de onderhandelingstafel zitten om een nieuw kabinet te vormen, regeert Rutte’s coalitie over haar eigen politieke graf heen met grote milieu-investeringen. Het is niet onwaarschijnlijk dat de nieuwe ultrarechtse regering nog verder gaat bezuinigen en gemeenten met een nog groter financieel gat komen te zitten. Immers, Wilders fulmineert tegen  elektrische auto’s (‘elite-mobielen’), tegen windturbines en zonneparken. En hij wil meer kolen- en gascentrales en gas- en oliewinning op de Noordzee. En kerncentrales. Ook NSC is geen voorstander van een ambitieuzer energie- en klimaatbeleid, om nog maar te zwijgen van BBB, dat alle stikstofmaatregelen direct wil terugdraaien en onze boeren alle ruimte geven.

Voor gemeenten is er dubbele onzekerheid

Voor gemeenten is er dubbele onzekerheid: grote stappen van een demissionair kabinet – ook in de asielopvang en woningbouw – en een nog onbekend coalitieakkoord. Moet u in uw gemeenteraad nu anticiperen op meer plekken voor asielzoekers, zonnepanelen op huurwoningen en minder ruimte voor boeren, of u voorbereiden op de komst van een kern- of kolencentrale en meer megastallen? Deze coalitieonderhandelingen gaan lang duren. De laatste formatie was al een record met 299 dagen, nu lijken de potentiële coalitiepartijen nog nergens na ruim 150 dagen.
Wat er straks ook in het nieuwe regeerakkoord komt te staan, het zal de geografisch-politieke ‘groen-grijze kloof’ in ons land verder verdiepen. Aan de ene kant staan ‘groene’ gemeenten waarin groene, linkse en progressieve partijen de raad domineren. Deze ‘linksliberale strook’ loopt van Amsterdam en Gouda, via Utrecht over alle universiteitssteden naar Nijmegen. Aan de andere kant staan gemeenten verder in het oosten, noorden en zuiden van ons land. In die periferie heerst grote ontevredenheid over de ‘woke milieugekte’ en is de steun voor populistische partijen het grootst. Links-progressief-groene steden in het westen willen aan de slag met strengere milieumaatregelen, maar de ‘grijze periferie’ trapt op de rem. Als die ultrarechtse regering wordt gevormd, komt de ‘grijze periferie’ in het centrum van de macht te staan. Dan wordt milieubeleid misschien wel een belangrijker politiek slagveld dan immigratie.