• Om ontmoeten te bevorderen en het isolement te verkleinen organiseert Den Haag met de Haagse community tegen eenzaamheid ontmoetingsmogelijkheden voor jongvolwassenen.
• Amsterdam bereikt ruim 3500 jongeren die in de vakantie cultuuronderwijs volgen.
• Met een Kinderrechtentour versterkt Tilburg coronaproof de dialoog met jongeren.
• Onder de titel ‘Breda brengt het samen’ wordt met behulp van creatieve methoden de mogelijkheid voor ontspanning vergroot.

Er is veel mogelijk voor kinderen, jongeren en jongvolwassen binnen de coronaregels. Wij roepen alle gemeenten op deze mogelijkheden te benutten en op korte termijn samen met jongeren te werken aan perspectief.   

3 beloften

Wij vragen bestuurders en bewindspersonen om daarbij voorrang te geven aan problemen die lange sporen in het leven van de jeugd dreigen te trekken en aan maatregelen waarmee verantwoordelijke bestuurders het grootste verschil kunnen maken. Overheden (rijk en gemeenten) zijn in onze ogen nu aan zet om 3 beloften waar te maken aan jongeren:

1. Iedere jongere moet een goede kans houden om zijn school op een goede manier af te ronden. Dat wil zeggen: met fysiek onderwijs, een volwaardig diploma en met een relevante stage. Dat kan deels betekenen dat jongeren een uitgesteld recht op een stage krijgen.
2. Veilig de winter door: Voor jongeren van alle leeftijden is het belangrijk om contact met elkaar te onderhouden, online en offline. Coronaproof contact buitenshuis hoort daar ook bij. Daarmee wordt ook de veiligheidsfuik vermeden: verbieden zonder alternatief te bieden: jongeren moeten op een veilige manier welkom worden geheten in hun stad.
3. Zorg voor mentaal welzijn van jongeren: COVID-19 grijpt ook in op het mentaal welzijn van jongeren. Dat komt door verlies aan perspectief, verlies van controle over je leven (bijvoorbeeld als een stage wegvalt), verlies aan vrijetijdsbesteding die de jongeren als zinvol ervaren. Dit aspect heeft op korte termijn volop aandacht nodig, om te voorkomen dat COVID-19 blijvende sporen trekt in het vertrouwen van jongeren in zichzelf, in hun omgeving en in de overheid.  

Vormgeven aan eigenaarschap

Voor alle 3 beloften geldt dat eigenaarschap essentieel is. Dit vraagt om actief in gesprek te gaan met jongeren. Mogelijk ook het voor wat – hoort wat principe toe te passen. De overheid vraagt aan jongeren om hun gedrag de komende tijd aan te passen aan COVID-19, dus kunnen jongeren vragen aan de overheid om hen te helpen bij zaken die jongeren belangrijk vinden.

Bij dit eigenaarschap is het van belang zicht te houden op het feit dat COVID-19 voor verschillende jongeren verschillende gevolgen heeft. Om jongeren echt te helpen is het van belang dat verschil te maken. De volgende vierdeling is daarvoor behulpzaam.  

Bewuste risiconemers Assertieve jongeren die zichzelf redden, bewust een risico nemen en bij besmetting hun maatregelen treffen.	Volgzame aanpassers Vinden de huidige tijd weliswaar niet fijn, maar ‘zitten de tijd uit’ tot het beter wordt. Houden zich (tot nu toe) goed aan de regels.
Boze ‘slachtoffers’ Deze groep is echt kwaad over alles wat niet meer mag, zijn in protest, overtreden bewust de regels.	Wantrouwige ‘slachtoffers’ ‘Het virus treft de ouderen en het beleid treft ons’, daarmee typeren deze jongeren de situatie, in houding ‘passief agressief’.

Niet iedere jongere die problemen heeft, in de zin dat hij of zij een grote impact van corona ondervindt, is ook een probleem in de zin dat hij of zij zich niet aan de coronarichtlijnen houdt. Om echt het verschil te maken is het noodzakelijk op korte termijn de focus te richten op de 2 meest kwetsbare groepen, de boze ‘slachtoffers’ en de wantrouwige slachtoffers. Zij zijn het meest kwetsbaar en lopen de grootste risico’s om blijvend schade te ondervinden.

Op de site van de VNG is in de praktijkvoorbeeldendatabank een reeks initiatieven opgenomen van gemeenten om jongeren te betrekken, te ondersteunen en zinvolle activiteiten aan te bieden. Ook het NJI heeft voorbeelden van inspirerende lokale aanpakken.

Tot slot: nu doorpakken

Al is onze blik gericht op de middel en lange termijn, op de impact die langer doorwerkt in de levens van jongeren, dat wil niet zeggen dat er niet nu stappen gezet moeten worden. Het is van groot belang nu te beginnen met:

1. Programmering In december en januari: maatregelen nemen zodat voor kinderen en jongeren online en offline met elkaar contact houden en coronaproof naar buiten kunnen deze winter;
2. Vorming lokale en regionale coalities voor stages: zodat iedere jongere stage kan lopen
3. COVID-21 dialogen: week van het gesprek met jongeren: oproep aan alle betrokken bewindspersonen, burgemeesters en portefeuillehouders jeugd en onderwijs om in de derde week van januari in gesprek te gaan met diverse jongeren. Resultaat van deze gesprekken (naar schatting ongeveer 1.000) worden samengebracht en gedeeld ter inspiratie van een succesvolle aanpak van COVID-19 in 2021.   

---

Dit voorstel is vastgesteld in de werkgroep sociale impact van COVID-19 en tot stand gekomen met de inbreng van:

Eelco Eerenberg (wethouder gemeente Utrecht), Sven de Langen (wethouder gemeente Rotterdam), Kavita Parbhudayal (wethouder gemeente Den Haag), Micha de Winter (emeritus hoogleraar Universiteit Utrecht) leden van de werkgroep.

Aangevuld met: Maurice Knijnenburg (Nationale Jeugdraad) Ans van de Maat (Nederlands jeugdinstituut), Carien Meijerman (ministerie VWS), Wendela Kuper (ministerie VWS), Monique Peltenburg (netwerk Directeuren Sociaal Domein), Marieke Hofman (gemeente Amsterdam), Arjan Brak (gemeente Den Haag).