Handhaving en naleving - Wmo
-
Antwoord:
De wetteksten uit hoofdstuk 6 van de Wmo 2015 zijn op dit punt niet helemaal duidelijk. Artikel 6.1 lid 1 Wmo 2015 spreekt over het door B & W aanwijzen van personen die met het toezicht belast zijn. Lid 2 spreekt vervolgens over toezichthoudende ambtenaren.
De Memorie van Toelichting op artikel 6.1 Wmo 2015 (p. 155 en verder, in het wetsvoorstel vóór hernummering nog gericht op artikel 5.1, zie citaat hieronder) verwijst echter grotendeels naar de regels over toezicht in artikel 5:11 en verder Algemene wet bestuursrecht. Citaat:
“Het past bij het decentrale karakter van onderhavig wetsvoorstel om het toezicht op de naleving van de wet en de gemeentelijke regels die op basis van de wet worden gesteld, ook aan de gemeente over te laten. Het eerste lid draagt het college op om de personen aan te wijzen die met het toezicht op de naleving van het bepaalde bij of krachtens deze wet zijn belast. Deze formulering omvat niet alleen de in het wetsvoorstel neergelegde regels en de regels die in een gemeentelijke verordening zijn opgenomen, maar ook voorwaarden die het college ter voldoening aan de wettelijke regels en verordeningen mogelijk in overeenkomsten met aanbieders heeft opgenomen. Het college is vrij in de keuze van de inrichting van het toezicht en de plaats daarvan in de gemeentelijke organisatie. De aanwijzing kan categoriaal (bijv. de ambtenaren van de dienst toezicht of van de GGD) of individueel (de heer of mevrouw x) zijn. Door deze formulering staat vast dat de met toezicht belaste personen toezichthouder zijn in de zin van de Awb (artikel 5:11) en de in die wet vastgelegde verplichtingen en bevoegdheden hebben, tenzij daarvan in het wetsvoorstel expliciet is afgeweken of daaraan in het wetsvoorstel extra bevoegdheden zijn toegevoegd.”
Toezichthouders in de zin van de 5:11 Awb worden bij beschikking aangewezen en hoeven geen ambtenaren te zijn. Aangezien de Wmo 2015 op dit punt niet specifiek afwijkt van de Awb, lijkt het niet de bedoeling van de wetgever te zijn geweest om alleen ambtenaren als toezichthouder Wmo 2015 aan te wijzen. Dus zouden ook andere personen kunnen worden aangewezen. Bij de totstandkoming van de Algemene wet bestuurswet, medio jaren ’90, heeft de wetgever wel beoogd terughoudend om te gaan met de aanwijzing van niet-ambtenaren als toezichthouder.
Dat aanwijzen op naam gebeurt bij beschikking van B & W. Zie verder ook deze informatie op vng.nl.
Ten aanzien van het rechtmatigheidsonderzoek geldt nog het volgende. Uit jurisprudentie in het kader van de WWB blijkt dat gemeenten hun kerntaken bij de uitvoering van hun wettelijke taken niet mogen uitbesteden aan commerciële bedrijven. Het doen van rechtmatigheidsonderzoeken is zo'n kerntaak.
Het gaat erom dat de gemeente de feitelijke regie over dergelijke onderzoeken dient te behouden. Zie bijgaande uitspraak uit 2015.
-
Bijvoorbeeld om te controleren of mensen die een tegemoetkoming voor gebruik van hun eigen auto ontvangen, ook daadwerkelijk een auto bezitten ?
Het betreft de controle op de rechtmatigheid van forfaitaire bijdragen die wij vanuit de Wmo vergoeden aan personen die in het bezit zijn van een eigen auto. De rechtmatigheid van de verstrekking is dus gekoppeld aan het bezit van een eigen auto. Daartoe dienen er periodiek controles plaats te vinden. Naar ons idee is het niet toegestaan om met Suwinet inkijk de gegevens voor dit doel te raadplegen.
Bestaat er een andere mogelijkheid om voertuigcontrole te verrichten in dit kader met als zoeksleutel het BSN-nummer? We willen voorkomen dat de uitvoeringskosten te hoog worden en dat de klant onnodig wordt belast.
Antwoord:
Suwinet inkijk is inderdaad niet beschikbaar voor gebruik in het kader van de Wmo 2015. Suwinet is - in aansluiting op de inwerkingtreding van de Wet Suwi - in eerste instantie bedoeld voor de uitvoering van wetgeving op het terrein van werk in inkomen. De Wmo 2015 valt daar niet onder.
Betrokken instanties op het terrein van werk en inkomen zijn sociale diensten, het UWV, DUO, etc.
Ook andere partijen kunnen toegang krijgen tot Suwinet, maar dan wordt wel eerst beoordeeld of er een wettelijke grondslag is voor uitwisseling van gegevens, zie artikel 62 Wet Suwi en bijlage III van de Regeling Suwi. De Wmo 2015 biedt in hoofdstuk 4 wel een wettelijke grondslag voor uitwisseling van (persoons-)gegevens, maar dat gaat niet over de gegevens van de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW).
De Rijksdienst voor het Wegverkeer mag alleen aan aangewezen instanties of beroepsgroepen bepaalde kentekengegevens voor een bepaald doel verstrekken, bijvoorbeeld aan de Belastingdienst of aan de politie.
De gemeente kan deze gegevens dan ook niet van de RDW verkrijgen voor de uitvoering van de Wmo 2015. Kortom, het is niet mogelijk de kentekengegevens via elektronische weg te verkrijgen.
Een alternatief is het opvragen van een kopie van een kentekenbewijs bij degene die recht heeft op een tegemoetkoming voor het gebruik van de eigen auto. Of een kopie van een groene kaart. Daaruit blijkt dat de auto verzekerd is, dat is meestal ook een indicatie dat hij ook daadwerkelijk gebruikt wordt.
Overigens is het hebben van een kenteken op naam geen eigendomsbewijs van de auto, al zal de kentekenhouder in de praktijk meestal ook de eigenaar zijn.
Veel gemeenten schaffen de Wmo-tegemoetkoming voor autokosten overigens af, omdat ze er van uitgaan dat het kunnen beschikken over een auto meestal als algemeen gebruikelijk kan worden aangemerkt, en de daarbij te maken kosten dus ook. Alleen in bijzondere situaties kan daarop dan een uitzondering worden gemaakt.
Bronnen : - RDW – Privacy en het kentekenregister van www.rdw.nl;
-
Antwoord:
Er is in de Wmo 2015 al een (formeel)wettelijke grondslag als bedoeld in artikel 5:11 Algemene wet bestuursrecht (een verplichting zelfs) zelf om een toezichthouder aan te wijzen.
Zie artikel 6.1 Wmo 2015 en specifiek in de Memorie van Toelichting Wmo 2015, p. 155 en verder (let op: artikelnummering is gewijzigd in de loop van parlementaire behandeling Wmo 2015; hoofdstuk 5 is uiteindelijk hoofdstuk 6 geworden)
Een Boa heeft strafvorderlijke bevoegdheden op basis van zijn of haar functie. Als er in het kader van de Wmo 2015 wordt gefraudeerd, gaat dat vaak ook via een gedraging die onder een strafrechtelijke bepaling valt. Valsheid in geschrift bijvoorbeeld en/of oplichting. Daar kun je in principe zowel bestuursrechtelijk als strafrechtelijk iets tegen doen, door bijvoorbeeld het Wmo-recht te herzien/in te trekken (bestuursrechtelijk) en daarnaast strafvervolging in gang te zetten door opsporingsbevoegdheden in te zetten.
Ter voorkoming van misverstanden: de bestuursrechtelijke toezichthouderbevoegdheden uit titel 5.2 Awb krijgt de Boa pas door die aanwijzing als toezichthouder. Iemand die Boa is, is dus niet automatisch toezichthouder, maar kan wel tevens toezichthouder worden, door die aanwijzing.
-
In de Wmo 2015 is geregeld dat de gemeente een terug te betalen bedrag bij dwangbevel kan invorderen, zie artikel 2.4.1 lid 2 Wmo 2015, artikel 4:114 Algemene wet bestuursrecht en artikel 4:115 Algemene wet bestuursrecht. Een dwangbevel levert een executoriale titel op, zie artikel 4:116 Algemene wet bestuursrecht. Dat betekent inderdaad dat de gemeente zo nodig (derden-) beslag kan leggen om vorderingen gedwongen te incasseren volgens de regels van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering.
Het KCHN ontwikkelt in 2018 een handreiking over terugvordering.
Handhavingstraject opschorten
-
In principe heeft een last onder dwangsom geen schorsende werking. De gemeente kan dus de dwangsom verbeuren en in een latere fase constateren dat de dwangsom ten onrechte is opgelegd en verbeurd.
Er van uitgaande dat de gemeente aan de overtreder de mogelijkheid heeft geboden een zienswijze in te dienen, kan de gemeente besluiten de beschikking tot last onder bestuursdwang niet op te leggen. Indien het besluit met de last onder bestuursdwang wel wordt opgelegd, dan kan binnen zes weken een bezwaarschrift ingediend worden en tevens kan een voorlopige voorziening gevraagd worden bij de bestuursrechter. Aangezien het besluit met last onder bestuursdwang niet geschorst wordt bij indiening van het bezwaar trachten overtreders vaak direct een voorlopige voorziening houdende schorsing van het besluit onder dwangsom te vorderen.
In het besluit met last onder bestuursdwang is aangegeven wat de herstelmaatregelen zijn. De kosten van de bestuursdwang door het inschakelen van een derde door het bestuursorgaan zullen doorgaans ten laste gebracht worden van de overtreder. In het besluit tot last onder bestuursdwang wordt een termijn gesteld (begunstigingstermijn) waarbinnen de overtreding beëindigd moet zijn.
Handicap
-
Leerlingen die vanwege een structurele handicap in het geheel niet, of niet zelfstandig van het openbaar vervoer gebruik kunnen maken, komen in aanmerking voor een vervoersvoorziening. Voor deze leerlingen geldt geen kilometergrens, drempelbedrag of inkomensafhankelijke bijdrage.
Wanneer een gemeente twijfelt of de leerling al dan niet zelfstandig van het openbaar vervoer gebruik kan maken, kan de gemeente aan een onafhankelijke deskundige (bijvoorbeeld een GGD-arts) opdracht geven een onderzoek in te stellen en advies uit te brengen.
Zie ook de vraag 'Tijdelijke handicap'.
-
Een leerling met een tijdelijke handicap, zoals een gebroken been of arm, komt niet in aanmerking voor een vervoersvoorziening. In het leerlingenvervoer kennen we alleen de structurele handicap waarvoor een vervoersvoorziening kan worden toegekend. Echter, het kan voorkomen dat een leerling een zware operatie moet ondergaan, of een meervoudige ledenmatenbreuk heeft opgelopen, met als gevolg dat hij of zij een groot gedeelte van het schooljaar afhankelijk is van rolstoel. Deze leerling kan gedurende lange tijd niet (zelfstandig) van het openbaar vervoer gebruik maken. In dit geval kan een leerling een beroep doen op het leerlingenvervoer. De gemeente geeft dan een beschikking af voor de duur van het herstel en/of de revalidatie. Als de noodzaak voor het vervoer verdwijnt, heeft de leerling geen recht meer op vervoer.
Een richtlijn voor de gemeente zou kunnen zijn:- Bij een tijdelijke handicap tot drie maanden: sowieso geen aanspraak op leerlingenvervoer.
- Bij een tijdelijke handicap die langer duurt dan drie maanden: de gemeente bekijkt of de leerling in aanmerking kan komen voor een vervoersvoorziening.
Harmonisatie
-
Wij adviseren gemeenten samenwerkingsconstructies voor kinderopvang en peuterwerk via een aanbestedingsprocedure toe te wijzen.
Het begrip subsidie
-
De gemeente kan alleen rekening houden met eigen vermogen van de te subsidiëren organisatie als een wettelijk voorschrift (d.w.z. een verordening) daarvoor de grondslag biedt. In onze Model ASV 2013 is bijvoorbeeld bij de weigeringsgronden vermeld dat subsidie kan worden geweigerd als niet is aangetoond dat de subsidie noodzakelijk is voor het verrichten van de activiteiten waarvoor deze wordt gevraagd (art 9, derde lid onder b). Subsidie kan daardoor geweigerd worden als de aanvrager voldoende eigen middelen heeft. Uit een oogpunt van doelmatige besteding van subsidiegeld is dat logisch.
Het al dan niet toestaan van eigen vermogen bij subsidieverlening is verder alleen aan de orde bij meerjarig gefinancierde instellingen waarmee in de subsidiebeschikking een egalisatiereserve is overeengekomen. Dit kan overigens alleen als afdeling 4.2.8 van de Awb van toepassing is verklaard. Dit gaat over per boekjaar versterkt subsidies aan rechtspersonen. Meestal betreft het dan grote instellingen die voor hun voortbestaan geheel of grotendeels afhankelijk zijn van subsidie(s). Zij hebben een verzwaard verantwoordingsregime.
-
Het kan zijn dat er aan de subsidie een andere naam wordt gekoppeld, bijvoorbeeld ‘bijdrage’, ‘uitkering’ of ‘vergoeding’. Is echter voldaan aan de criteria van artikel 4:21, eerste lid Awb, dan is er sprake van een subsidie, ook indien sprake is van een andere benaming!
Zie ook Wanneer is er sprake van een subsidie voor de vier criteria voor een subsidie.
-
Kredieten en deelnemingen in een vennootschap kunnen een subsidie zijn, maar dat hoeft niet. Er is sprake van een subsidie indien het gaat om kredietverlening uitgevoerd door de Gemeentelijke kredietbank (GKB) voor ‘bepaalde’ activiteiten. Dat wil zeggen dat er sprake moet zijn van bepaalde, duidelijk omschreven activiteiten: de bestedingsrichting van de middelen moet duidelijk zijn. Er is daarentegen geen sprake van subsidie indien het gaat om kredieten die worden verstrekt voor ‘onbepaalde’ activiteiten. Wordt door de GKB een verstrekt krediet of bijdrage afgegeven voor ‘huidige en toekomstige’ activiteiten, dan valt deze financiële bijdrage dus niet onder het subsidiebegrip omdat de activiteiten waar de subsidie op ziet onbepaald zijn. Ook sociale uitkeringen en schadevergoeding vallen om die reden buiten het subsidiebegrip. De ontvanger is in beide gevallen immers vrij te bepalen waaraan hij het geld besteedt.
-
Dat kan inderdaad. Van garanties is bijvoorbeeld sprake als de overheid rente en aflossing van een door een bank aan een derde verstrekt krediet garandeert, zoals de vroegere gemeentegarantie voor hypothecaire leningen aan huiseigenaren (MvT bij Derde tranche Awb, Kamerstukken II 1993/94, 23700, 3, p. 31 en 32). Een dergelijke subsidieverhouding eindigt, als de derde zijn verplichtingen nakomt, zonder dat er daadwerkelijk geld wordt uitgekeerd. Een garantie is in de systematiek van de subsidietitel een subsidieverlening onder de opschortende voorwaarde dat zich een onzekere gebeurtenis voordoet. Zie ook Zie CBb6 oktober 2016 (ECLI:NL:CBB:2016:317) en CBb 1 mei 2018 (ECLI:NL:CBB:2018:237.
Een lening door de overheid tegen een niet-marktconform tarief valt in beginsel onder het subsidiebegrip, als deze versterkt wordt voor bepaalde activiteiten.
Let op: bij garanties en leningen aan ondernemingen kan er sprake zijn van (ongeoorloofde) staatssteun. Meer informatie vindt u op de site van Europa Decentraal