Financiële vragen
-
- Van 2023 naar 2024 mag er maximaal 20% worden doorgeschoven. Dit is geregeld omdat gemeenten relatief laat de beschikking over de middelen krijgen in 2023.
- Het Rijk wil het risico op het stuwen van middelen tegengaan in tijden waarin middelen schaarser worden. Daarnaast komt het vaker voor dat middelen uiteindelijk niet uitgegeven worden nadat deze zijn meegenomen naar een opvolgend jaar. Dat wordt hiermee voorkomen.
-
Er is geen sprake van een onderverdeling in het BRC-budget. Gemeenten baseren de inzet van de functionarissen op lokale beleidsplannen zoals een lokaal Sport- en/of Preventieakkoord of cultuurnota. Ze bepalen in gezamenlijkheid met gemeentelijke partners welke functieprofielen zij van toepassing achten op hun lokale situatie.
-
Nee, de aanvraag die u doet is voor de gehele (resterende) looptijd van de regeling.
-
- Ja. Gemeenten en Rijk hebben afgesproken dat de Rijksbijdrage 40% van het totaalbudget is van de investering voor functionarissen in het sport-, beweeg- en cultuurdomein. Gemeenten organiseren de overige 60% van dit bedrag binnen de financiële mogelijkheden die zij hebben. Dit geldt in het bijzonder voor de periode vanaf 2026, wanneer een nieuwe financieringssystematiek moet worden ingevoerd.
- De middelen voor de BRC komen van het rijk en vragen om cofinanciering van andere partijen. De 60% cofinanciering mag komen vanuit een bijdrage van u als gemeente zelf, vanuit bijvoorbeeld stichtingen, verenigingen, onderwijs, bedrijfsleven etc. of een combinatie van deze partijen die te maken hebben met de werkzaamheden van de functionarissen uit de BRC.
- Cofinanciering vanuit het hoofdthema Gezondheid en sociale basis kan ten dele, indien u zich houdt aan de gestelde doelen/voorwaarden per onderdeel zoals in de regeling, het GALA en Hoofdlijnen Sportakkoord II genoemd. Let wel: de inzet van middelen moet dan inhoudelijk aansluiten bij de gestelde voorwaarden van zowel de BRC als het onderdeel waar u inhoudelijk mee wilt combineren vanuit Gezondheid en de sociale basis. Dat zal niet volledig kunnen, omdat voor de verschillende onderdelen specifieke doelen en verplichtingen gelden.
-
Het klopt dat de verwachte besparing is ingeboekt. De besparingen in de Wmo (GF), Wlz en Zvw zijn opgenomen in de Startnota, maar ook in de ontwerpbegroting VWS 2023 (zie p. 187 voor de besparing in het Wlz-kader en p. 175 voor de besparing in het Zvw-kader). Hieronder zijn de desbetreffende reeksen inzichtelijk gemaakt.
- Valpreventie bij 65-plussers (Zvw) 0,0 ‒ 50,0 ‒ 80,0 ‒ 95,0 ‒ 102,8
- Valpreventie bij 65-plussers (Wlz) 0,0 ‒ 20,0 ‒ 30,0 ‒ 35,0 ‒ 37,8
De besparingen in de Wlz en Zvw hebben verder geen directie impact voor gemeenten. De besparing in het Gemeentefonds daarentegen wel. U ontvangt via de brede SPUK in 2023 t/m 2026 middelen om uitvoering te geven aan valpreventie.
-
- Overall is er meer geld beschikbaar voor de thema’s en onderdelen in de Brede SPUK. Dit kabinet investeert flink in preventie.
- Gezondheidsachterstanden is een belangrijk en complex onderwerp. We willen dat alle gemeenten in Nederland hiermee aan de slag kunnen gaan en daarin gefaciliteerd worden vanuit het Rijk. Voorheen konden 150 gemeenten meedoen aan Gezond in de Stad (GIDS), nu kunnen alle gemeenten meedoen aan het onderdeel Gezondheidsachterstanden.
- De bedragen uit de Brede SPUK zijn bovendien voor alle onderdelen van de regeling gebaseerd op de verdeelsleutels: inwoneraantal, laag opleidingsniveau en laag inkomen (deze cijfers komen van Cebeon en CBS). Eerder was er op sommige onderdelen sprake van een andere verdeelsleutel, die minder focus aanbracht op indicatoren voor gezondheidsachterstanden. Deze focus op gezondheidsachterstanden is dus veel integraler aangebracht in de regeling dan alleen op het onderdeel Gezondheidsachterstanden.
- Bovendien is er een kan-bepaling opgenomen in de regeling waarbij in overleg met het ministerie van Financiën overgebleven middelen op onderdelen (deels) herverdeeld kunnen worden onder gemeenten die wel een aanvraag hebben ingediend.
-
De middelen uit de brede specifieke uitkering ontvangt u per aangevraagd onderdeel. Daar staat een specifieke doel tegenover waar u de middelen aan kunt besteden. Via SiSa gaat u deze ook jaarlijks verantwoorden per onderdeel. Het is daarom raadzaam de financiële administratie per onderdeel in te richten, zodat u goed overzicht houdt.
IZA-GALA
-
- Er zijn in het kader van IZA-GALA 2 specifieke uitkeringen (SPUK’s) voor gemeenten van toepassing.
- De eerste SPUK is bestemd voor gemeentelijke activiteiten, op een aantal omschreven domeinen en doelen.
- De tweede SPUK (€ 150 miljoen IZA-middelen, via mandaatgemeenten) is bedoeld voor inzet op coördinatie en uitvoering van activiteiten op het snijvlak van het medisch-sociaal domein en preventie. In de werkagenda (bijlage 2 van het GALA) is aangegeven waar de middelen aan besteed kunnen worden.
- Er is in deze tweede SPUK onder andere ruimte om geld in te zetten voor activiteiten die voortkomen uit het gezamenlijke - aan IZA gekoppelde - regioplan. Dit biedt meer ruimte om - op de regio toegesneden en regionaal afgestemde - keuzes te maken.
Voorbeeldvragen ter verduidelijking:
A. Kunnen gemeenten uit IZA budget, na beschrijving in het gezamenlijke regioplan een wijkverpleegkundige, of een fysio vergoeden voor hun tijd, zodat zij deel kunnen nemen aan regionale of lokale/wijk overleggen?
Ja, dit is mogelijk binnen de werkafspraken van het IZA in GALA en vanuit de kaders en verplichtingen uit de IZA-SPUK. Let er daarbij op dat er geen dubbel financiering gaat plaatsvinden, omdat er voor deze coördinatietaken van zorgverleners uit het curatieve domein ook andere financieringsmogelijkheden zijn, zoals de O&I middelen, subsidieregelingen via ZonMw of transformatiegelden. In regionaal verband zou je dus moeten afspreken wie wat betaalt.
B. Kan je een programma als Welzijn op recept in elke gemeente in je regio intensiveren (niet dubbel bekostigen) vanuit de 150 miljoen IZA SPUK?
Ja, dit is mogelijk. Gemeenten hebben ruimte om zélf prioriteiten te stellen binnen de IZA SPUK gelden. Dus dit kan ook een grotere inzet zijn op een activiteit of interventie dan waar financiering voor beschikbaar is binnen de eerder gepubliceerde SPUK. -
- Voor elke ketenaanpak wordt een handreiking ontwikkeld. Als de handreikingen zijn vastgesteld worden deze opgenomen op de website Loketgezondleven van het RIVM/Centrum Gezond Leven.
- De handreikingen van Welzijn op Recept en Valpreventie zijn inmiddels beschikbaar.
- De handreikingen voor de Gezonde Leefstijlinterventie (GLI), Kind Naar Gezond Gewicht (KNGG) en Kansrijke start worden naar verwachting dit najaar afgerond en de verwijzing opgenomen op bovengenoemde website.
- Er is overigens ook nu al veel informatie te vinden om met de ketenaanpakken aan de slag te gaan, kijk hiervoor ook op de website Loketgezondleven
-
- Het Integraal Zorgakkoord (IZA) richt zich in hoofdzaak op de houdbaarheid van het Zorgstelsel, met als invalshoek de Zorgverzekeringswet. Het GALA richt zich hoofdzakelijk op het bouwen aan een fundament voor een gerichte aanpak op het gebied van preventie, gezondheid en sociale basis, waarin een gezonde samenleving centraal staat. Vanuit het IZA wordt deze gerichte aanpak gezien als voorwaarde voor de beweging naar de voorkant waar gemeenten een belangrijke rol in spelen, onder meer door het versterken van de sociale basis, het aanpakken van gezondheidsachterstanden en de toepassing van ‘health in all policies’.
- Ten tweede betreft het IZA de samenwerking met zorgpartijen. Dit speelt met name ook regionaal. De ketenafspraken en de afspraken over de preventie infrastructuur (H3G uit GALA), zijn een uitwerking van de werkagenda uit het IZA over gezond leven en preventie (werkagenda G uit het IZA). In bijlage 1 van het GALA vindt u een uitgebreidere toelichting op de verbinding tussen beide akkoorden.
-
- In het IZA zijn afspraken opgenomen over regionale samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars op preventie (preventie-infrastructuur) alsook over de inrichting van ketenaanpakken over domeinen heen. Dit betreft de ketenaanpakken kansrijke start, valpreventie bij ouderen, aanpak overgewicht en obesitas bij kinderen, de gecombineerde leefstijlinterventie bij overgewicht van volwassenen en welzijn op recept. Deze afspraken zijn uitgewerkt in hoofdstuk 3G van het GALA.
- Verder is er voor gemeenten jaarlijks € 150 miljoen structureel beschikbaar (minus BTW-afdracht en uitvoeringskosten) voor concrete plannen om de IZA-doelen te verwezenlijken.
- In de werkagenda van de VNG bij het GALA (bijlage 2) is beschreven wat voor dit geld aan inzet van gemeenten verwacht kan worden. In deze bijlage is ook een overzicht opgenomen van voor gemeenten relevante afspraken in het IZA.
- Een regeling hiervoor (Regeling specifieke uitkering IZA-doelen 2023-206), is op 17 juli 2023 gepubliceerd in de Staatscourant. Het budget wordt uitgekeerd aan één gemeente die namens de regio de middelen aanvraagt (mandaathouder).
Overige vragen
-
- In het thema Gezondheid en sociale basis, staat het programma ‘opgroeien in een kansrijke omgeving’. Dit gaat over middelengebruik breed, waaronder roken.
- Tabaksontmoediging heeft vooralsnog geen specifiek geoormerkt geld in de brede SPUK. Wel zijn er andere meer algemene thema’s waaronder inzet op tabaksontmoediging geschaard kan worden. Zo is er bijvoorbeeld het programma ‘opgroeien in een kansrijke omgeving’. Dit programma stelt zich tot doel middelengebruik te verminderen. Roken valt hier ook onder. Ook is er binnen de Brede SPUK ook geld voor de preventie-infrastructuur en voor het verkleinen van gezondheidsverschillen. Daarnaast wordt in samenwerking met GGD GHOR Nederland in enkele gemeenten gewerkt aan pilots voor rookvrij leven in aandachtswijken.