De VNG biedt gemeenten ondersteuning bij het inkopen van producten en diensten en zet zich in voor marktwerking bij de besteding van publiek geld. Een goed functionerende markt zorgt voor eerlijke concurrentie, efficiënte besteding van publieke middelen en de beste prijs-kwaliteitverhouding. Dit stelt gemeenten in staat om optimaal invulling te geven aan maatschappelijke opgaven en dienstverlening aan inwoners.

In uitzonderlijke gevallen is er echter maar één leverancier die een bepaalde dienst of levering kan verzorgen, of is er sprake van dringende spoed. En is het niet mogelijk om een inkoopprocedure te organiseren waarbij concurrentie plaatsvindt. Om het beginsel van transparantie te waarborgen en leveranciers te informeren, is het verplicht om een aankondiging van ‘vrijwillige transparantie’ te publiceren. Steeds meer gemeenten maken hiervan gebruik. Statistieken van TenderNed laten zien dat in de periode 2017-2024 het aantal aankondigingen van ‘vrijwillige transparantie vooraf’ is vervijfvoudigd van 160 naar 869 per jaar.

Tegelijkertijd blijkt dat gemeenten vragen hebben over de precieze toepassing ervan. De VNG heeft daarop besloten om het ‘hoe’ en ‘waarom’ van ‘vrijwillige transparantie vooraf’ kort en bondig samen te vatten in een handleiding. Deze publicatie is nu beschikbaar. Er wordt onder meer beschreven welke vijf stappen een gemeente dient te doorlopen, wil zij de ‘vrijwillige transparantie vooraf’ goed toepassen. Ook wordt het alternatief ‘vrijwillige transparantie achteraf’ besproken.

Gemeenten die naar aanleiding van de handleiding vragen hebben, kunnen deze altijd stellen via gezamenlijkeinkoop@vng.nl.