Het wetsvoorstel om in 2026 de maximum uurprijs voor de kinderopvangtoeslag (KOT) niet te indexeren, maakt de kinderopvang voor werkende ouders met een laag inkomen duurder. In onze reactie op de internetconsultatie roepen wij het rijk op om te voorkomen dat kinderopvang voor lage inkomens onbetaalbaar wordt.
Onverstandige maatregel
Kinderopvang draagt bij aan zowel ontwikkeling van kinderen als de arbeidsparticipatie van ouders. Daarom vindt de VNG het belangrijk dat de kinderopvang toegankelijk is voor alle kinderen en zet zich er voor in om van kinderopvang een basisvoorziening te maken.
Het kabinet zet met deze maatregel een stap weg van breed toegankelijke kinderopvang en maakt het juist minder toegankelijk voor de ouders van kinderen die veel baat hebben bij kinderopvang en Voorschoolse Educatie. Het is een onverstandige maatregel die de ontwikkeling van deze kinderen benadeelt.
Samenhang met nieuw financieringsstelsel
Het huidige kabinet zet de plannen voor een nieuw financieringsstelsel voor de kinderopvang voort. Het doel is dat uiteindelijk werkende ouders 96% vergoeding krijgen voor de kinderopvang, onafhankelijk van het inkomen. Het rijk stelt dat de voorgestelde wetswijziging acceptabel is, omdat de komende jaren de betaalbaarheid van de kinderopvang voor veel ouders sterk zal toenemen. Per saldo betekent dit voor de meeste ouders een daling van de netto-opvangkosten, ondanks het niet indexeren van de maximum uurprijs in 2026.
Alleen de betaalbaarheid van de kinderopvang voor ouders met een laag inkomen dáált juist. Zij ontvangen nu al 96% vergoeding via de kinderopvangtoeslag. Zij ondervinden daardoor wél de negatieve gevolgen van het niet indexeren in 2026, maar níet de positieve effecten van het extra geld dat de komende jaren uitgetrokken wordt voor vergoeding van de kinderopvang.
Rekenvoorbeeld
Een rekenvoorbeeld: Ouders met een laag inkomen en 1 kind voor 2 dagen op de opvang betalen in 2024 € 469 per jaar en in 2025 tot € 490 per jaar. Door het niet indexeren zien die ouders vervolgens in 2026 de eigen bijdrage structureel verdubbelen naar circa € 1.040.
Hogere ouderbijdrage werkt structureel door
De tarieven die kinderopvangorganisaties in rekening brengen, zijn vaak hoger dan de maximum uurprijs waar het rijk de kinderopvangtoeslag voor ouders op baseert. Het gevolg is dat de eigen bijdrage van ouders veelal groter is dan waar bij de maximum uurprijs vanuit wordt gegaan. Dus ouders die 96% vergoeding ontvangen, betalen in de praktijk meer dan 4% van de maximum uurprijs aan eigen bijdrage.
Door het niet indexeren van de maximum uurprijs wordt deze eigen bijdrage nog groter. Terwijl juist in 2024 de kinderopvangtoeslag extra is verhoogd om de vergoeding van het rijk in lijn te brengen met de daadwerkelijke kosten die door de kinderopvang in rekening brengt bij de ouders.
De hogere eigen bijdrage is een blijvend effect; in de volgende jaren blijft het in 2026 opgebouwde verschil bestaan tussen vergoeding en de kosten van de kinderopvang. Het negatieve effect voor de lage inkomens werkt dus structureel door.
Voorkom de negatieve effecten van dit wetsvoorstel
De VNG roept het rijk op om de structurele, negatieve effecten van dit wetsvoorstel voor ouders met een laag inkomen te voorkomen. Door de hogere eigen bijdrage die deze ouders moeten betalen, wordt de kinderopvang slechter toegankelijk. Dit treft de ontwikkeling van hun kinderen. Het verhoogt ook de drempel om de stap te maken van een uitkering naar betaald werk.