Op uitnodiging van burgemeesters in de provincie Hatay bezocht een VNG-delegatie onder leiding van burgemeester Halsema het zwaarst getroffen deel van het aardbevingsgebied in Turkije. Het doel was te verkennen hoe Nederlandse gemeenten na de fase van noodhulp kunnen bijdragen aan herstel en wederopbouw.
Samenleving ontwricht
De delegatie is geraakt door het leed dat 5 maanden na de aardbeving nog het dagelijks leven bepaalt in Hatay:
- Naar schatting 25.000 inwoners zijn overleden en het aantal gewonden ligt nog vele malen hoger
- Van de gebouwen is 95% ingestort of beschadigd, dus 40.000 gebouwen zijn onbruikbaar en moeten worden gesloopt
- Een kwart van de 1,6 miljoen inwoners is vertrokken uit het gebied en de achterblijvers, onder wie ook veel Syrische vluchtelingen, wonen grotendeels in tenten of containers
- De lokale economie is tot stilstand gekomen
- Het bestuur kampt met tekorten aan ambtelijk personeel
- Meer dan 1500 kilometer aan waterleidingen in het gebied moet worden hersteld of vervangen
De wederopbouw gaat vele jaren duren en vraagt inspanningen van lokale bestuurders en inwoners, de nationale overheid, hulporganisaties en de internationale gemeenschap.
Van noodhulp naar wederopbouw
VNG International werkt sinds april in het aardbevingsgebied in Turkije, maar nog niet in Hatay. Het verwoeste gebied had destijds eerst onmiddellijke noodhulp nodig. Nu maakten de gemeente Amsterdam en de VNG alsnog een verkennende reis naar Hatay, dat immers het zwaarst getroffen is en de meeste hulp nodig heeft.
Bijna alle gesprekspartners in Hatay benadrukken het belang van de overgang van noodhulp naar wederopbouw. De omvang van de ramp is zo groot dat veel lokale bestuurders, vrijwilligers en ngo’s zich zorgen maken over oplossingen voor de langere termijn.
Huisvesting heeft prioriteit
De overheid probeert op dit moment inwoners te verplaatsen van tenten naar containers. Voor de langere termijn is het noodzakelijk dat duurzame oplossingen worden gevonden, bijvoorbeeld met zogenoemde pre-fab woningen, bouwpakketten die snel in elkaar gezet kunnen worden. Idealiter worden huizen gebouwd die al voor de start van de winter in november bewoond kunnen worden.
Daarnaast is het op orde brengen van bestaande en nieuwe water- en rioolleidingen is een grote opgave. Verder zijn er zorgen of scholen, wegen en bruggen na de zomer al hersteld kunnen worden.
Ondersteuning vanuit Nederland
We zien mogelijkheden om op lokaal niveau kleinschalige initiatieven te versterken. De VNG wil binnenkort een project starten om bij te dragen aan nieuwe huisvesting, bijvoorbeeld pre-fab woningen. Ook gaan we in gesprek met het provinciebestuur over de vraag hoe het stedelijk gebied rond de hoofdstad Antakya duurzaam en aardbevingsbestendig kan worden opgebouwd.
Zo snel mogelijk overleggen de VNG en Amsterdam met potentiële partners voor samenwerking en financiering. Uiteraard zullen we ook Nederlandse gemeenten bijpraten en polsen over een rol in de samenwerking. Bij vragen en belangstelling kunt u terecht bij Sytske.Post@vng.nl, voor financiële bijdragen bij het VNG Fonds.