In Europa vindt een herziening van de regels voor het begrotingstoezicht op de lidstaten plaats, het zogenaamde Stabiliteits en GroeiPact. Deze week spreekt de Tweede Kamer met de minister van Financiën over de Nederlandse inzet op de contouren van de nieuwe beoogde regels.
De Europese koepels van lagere overheden en ook de VNG ziet graag dat de uitgaven van gemeenten worden uitgezonderd van de definitie van 'netto uitgaven' waarvoor de beoogde regels uitgavenplafonds instellen. We hebben dit ingebracht voor het Tweede Kamer debat. De kaders voor de herziening van het Stabiliteits en Groeipact worden tijdens de EcoFinraad op 14 maart bepaald.
Onderliggende regels van het Stabiliteits en Groeipact leidde tot een daling van publieke investeringen
Naast de 3% begrenzing voor het jaarlijks financieringstekort en de 60% begrenzing van de schuld voor de algehele overheid van het Europese Verdrag bevat het onderliggende Stabiliteits en Groeipact aanvullende regels. Deze onderliggende regels worden herzien, omdat ze er onder andere toe hebben geleid dat de publieke investeringen in Europa zijn gedaald van 3,7% naar 2,9% van het bruto binnenlands product. Die daling heeft zich vooral voorgedaan bij investeringen van lokale overheden. Ook bij gemeenten in Nederland.
De schulden van gemeenten zijn met de begrotingsnorm uit de Gemeentewet al prudent
In de beoogde nieuwe regels wil men voor 4 jaar vooruit plafonds afspreken voor de zogenaamde netto uitgaven van de gehele overheid. Dit om de hoogte van de schuld te beheersen. De VNG pleit in navolging van de Europese koepel van lokale overheden (CEMR) voor een uitzondering van de uitgaven van lokale overheden van de nieuwe definitie voor 'netto uitgaven'. De normen van het 3% EMU-tekort, de 60% EMU-schuld en nationale begrotingsregels zoals de verplichting in de gemeentewet dat de structurele lasten minimaal moeten zijn gedekt door structurele baten, waarborgen meer dan voldoende dat de schuld van de sector lokale overheid prudent blijft.
Ook de Europese koepel CEMR heeft hetzelfde pleidooi bij de Europese Commissie gehouden
De nieuwe regels met plafonds voor de 'netto uitgaven' gaan volgens de CEMR in economisch slechte tijden wederom leiden tot verdrukking van publieke investeringen van lokale overheden, is de verwachting van de CEMR. De terugval van deze publieke investeringen heeft grote consequenties voor zowel de Europese als nationale beleidsagenda’s op bijvoorbeeld het gebied van de energietransitie en in Nederland bijvoorbeeld de woningbouw. En dat is onnodig, omdat in de hele Europese Unie de schuld van de sectoren lokale overheid prudent is.