De VNG en de NVVB zijn het eens met doel en inhoud van de Wet kwaliteitsbevordering uitvoering verkiezingsproces en wat het wetsvoorstel bepaalt over de rol van de Kiesraad. We wijzen daarbij op het belang van uitvoerbaarheid van maatregelen en de betrokkenheid van gemeenten bij de nadere uitwerking daarvan.
Brief VNG en NVVB met ons advies aan minister Bruins Slot (BZK) (pdf, 202 kB) Dit bericht is een samenvatting van het advies aan de minister.
Waarborg betrokkenheid gemeenten bij maatregelen Kiesraad
Gemeenten willen een hoge kwaliteit van uitvoering van het verkiezingsproces blijven bieden, de VNG en de NVVB onderschrijven daarom het belang van ketensamenwerking. Maar de door de Kiesraad op te stellen maatregelen moeten in de nieuwe rolverdeling tussen het ministerie van BZK en de Kiesraad wel uitvoerbaar zijn. Daarom vragen we de minister de betrokkenheid van gemeenten bij het tot stand komen van de maatregelen zo nodig in het Kiesbesluit te waarborgen.
Oog hebben voor interbestuurlijke verhoudingen: aandachtspunten
We zijn het eens met het onderscheid tussen de keten 'minister-Kiesraad-gemeenten' en de keten 'Kiesraad-stembureaus' en de voorgestane verhoudingen in deze ketens. De Kiesraad kan tegenover gemeenten geen formele interventiebevoegdheden uitoefenen: dat zou niet passen bij de interbestuurlijke verhoudingen. Het is terecht dat de Kiesraad tegenover stembureaus dergelijke bevoegdheden (de procesaanwijzing) wel kan uitoefenen.
De betrokkenheid van de gemeentelijke verkiezingsorganisatie bij de procesaanwijzing is echter wel nodig en gewenst omdat gemeenten uiteindelijk de verantwoordelijkheid dragen voor de organisatie van de verkiezingen. Met oog daarop vragen we in ons advies onder andere het voeren van overleg met de gemeente als standaard processtap op te nemen.
Inlichtingenplicht: primair verantwoording aan gemeenteraad
We kunnen ons vinden in de nieuwe inlichtingplicht voor gemeenten. Maar we verzoeken de minister wel om in de toelichting expliciet op te nemen dat het college en de burgemeester primair verantwoording aan de gemeenteraad afleggen over de organisatie van de verkiezingen en de uitoefening van hun taken.
Onderzoek kosten, en overleg over uitvoeringsconsequenties maatregelen
We vragen de minister met ons in overleg te gaan over het uitvoeren van een gedegen onderzoek naar de actuele kosten van een verkiezing. Daarnaast is het nodig de financiële uitvoerbaarheid van de wet te waarborgen: we verzoeken in de toelichting van het wetsvoorstel op te nemen dat de minister over de uitvoeringsconsequenties van nieuwe instructies en kwaliteitsstandaarden van de Kiesraad met ons in overleg gaat voordat deze maatregelen worden vastgesteld.
Stel modellen, nieuwe instructies en kwaliteitsstandaarden tijdig beschikbaar
Het is essentieel dat gemeenten tijdig kunnen beschikken over door de Kiesraad op te stellen modellen, nieuwe instructies en kwaliteitsstandaarden. Daarom verzoeken we de minister erop toe te zien dat deze uiterlijk 3 maanden (en voor zover aan de orde: 6 maanden) vóór de verkiezing beschikbaar zijn. We geven de minister in overweging hierover regels op te nemen in het Kiesbesluit.