Het kabinet heeft 2 nieuwe regelingen geïntroduceerd waarmee gemeenten worden aangespoord om statushouders versneld te huisvesten. De VNG waarschuwt gemeenten dat hier verstrekkende risico’s aan vast kunnen zitten. Mede omdat er geen uitvoeringstoets is gedaan.
Maatregelen kabinet
Om de groep statushouders die wachten op huisvesting versneld uit opvangcentra te krijgen, wil het kabinet:
- gemeenten aansporen om doorstroomlocaties te gaan exploiteren
- gemeenten een bonus aanbieden van € 30.000 per definitief gehuisveste statushouder
De VNG staat op zich positief tegenover de maatregelen die gemeenten helpen om statushouders zo snel mogelijk te huisvesten. Maar deze maatregelen zijn onvoldoende uitgewerkt.
Doorstroomlocaties: tijdelijke huisvesting
Doorstroomlocaties moeten tijdelijke huisvesting bieden voor statushouders, zodat plekken in de opvangcentra vrijkomen. De uitstroom naar definitieve huisvesting kan alleen jaren duren. Ook omdat het kabinet de voorrangsregel voor statushouders bij sociale huurwoningen wil schrappen. Nu al is de gemiddelde wachttijd 7 jaar.
Financieel risico voor gemeenten
Gemeenten die een doorstroomlocatie willen exploiteren, krijgen te maken met complexe financiële, organisatorische en sociale problemen:
- Als mensen langer dan een jaar op dergelijke locaties verblijven dan dragen gemeenten het financiële risico.
- Gemeenten moeten dan de verhuur van woonruimten op zich nemen. Ze moeten de structuur, expertise of bevoegdheden om als verhuurders te opereren hebben, wat grote (financiële) risico’s meebrengt.
De VNG heeft herhaaldelijk gevraagd om een uitgebreide toets van de financiële en juridische risico’s en organisatorische gevolgen. Tot op heden is hier geen gehoor aan gegeven.
Verleiden met een bonusregeling
Het kabinet probeert gemeenten ook te verleiden met € 30.000 bonus per gehuisveste statushouder. Als alle gemeenten hun huidige taakstelling uitvoeren, kost dit het kabinet ongeveer € 1 miljard per jaar. De VNG heeft dit berekend. Een bedrag waar geen dekking voor is, maar dat volgens de VNG beter uitgegeven kan worden aan het bouwen van sociale huurwoningen of het op orde brengen van de hele asielketen, zoals vastgelegd in de Agenda Flexibilisering Asielketen.
Gemeenten: maak eerst een risicoanalyse
De VNG vindt het niet verantwoord om gemeenten zulke verregaande risico’s te laten lopen. Zeker niet in het licht van de gemeentelijke financiële situatie. De VNG adviseert gemeenten: bezint eer ge begint en maak eerst een stevige risicoanalyse.
Wij blijven open staan om in gesprek te gaan met het kabinet, zodat er werkbare en structurele oplossingen komen voor de huisvestingsproblematiek voor statushouders en voor andere groepen.