Minister De Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) heeft het programma Wonen en Zorg voor Ouderen (WOZO) gepubliceerd. De VNG steunt dit programma dat gaat over de woningbouw, doorstroming en inrichting van de leefomgeving voor ouderen.

Programma Wonen en Zorg voor Ouderen (pdf, 2,7 MB)

Bestuurlijk akkoord

WOZO is het laatste programma dat was aangekondigd in de Nationale Woon- en Bouwagenda. Na een gezamenlijk traject van onderzoek en voorbereiding heeft de VNG - samen met andere koepelorganisaties - de afgelopen week bestuurlijk akkoord gegeven op het programma.

Wonen en Zorg voor Ouderen: VWS en VRO/BKZ

Verwarrend kan zijn dat het kabinet ook in juli een beleidsprogramma uitbracht met de naam ‘Wonen en Zorg voor Ouderen’. Dat programma, van minister Helder (VWS), is breder van opzet: het richt zich ook op de zorg (als vervolg op het programma Langer Thuis van het vorige kabinet). Het gelijknamige programma dat minister De Jonge (VRO/BZK) nu heeft uitgebracht, betreft dus uitsluitend de woningbouw, doorstroming en inrichting van de leefomgeving voor ouderen.

Keuze voor scheiden wonen en zorg

De VNG ondersteunt de keuze voor het uitbreiden van verpleegzorgplekken en het scheiden van wonen en zorg omdat er in 2040 2 keer zoveel 80-plussers zijn dan nu en het aantal mensen met dementie stijgt van 280.000 (in 2020) naar 620.000 in 2040. Voortzetting van het huidige beleid leidt tot onhoudbare kosten en personele inzet.

Randvoorwaarde: voldoende middelen

Bij zorggeschikte woningen met sociale huur is het verschil tussen investering en de marktwaarde die wordt gecreëerd groter dan bij reguliere sociale huurwoningen (de zogenoemde ‘onrendabele toppen’). We hebben daarom de eis gesteld dat  40.000 toegezegde zorggeschikte woningen betaalbaar moeten zijn, daarom voor de helft zullen bestaan uit sociale huurwoningen en dat er dekking nodig is voor de onrendabele toppen. De vereiste middelen zijn mede daarom verhoogd tot € 312 miljoen.

Randvoorwaarde: onderzoek naar stijging Wmo-kosten

Een andere voorwaarde was het doen van onderzoek naar extra Wmo-kosten die de uitbreiding van verpleegzorgplekken mogelijk veroorzaakt. Omdat Wlz-cliënten met zorg thuis de meeste kosten uit de Wlz vergoed krijgen, lijkt dit risico op het eerste gezicht beperkt maar we vinden grondig onderzoek en eventuele extra dekking van groot belang. Samen met het ministerie van VWS wordt daarom een onderzoek uitgezet dat naar verwachting begin 2023 start.

Actielijnen van het programma

Het programma zet in op 3 actielijnen die van belang zijn voor gemeenten:

1. Snel starten met woonzorgvisies en woondeals

Gemeenten, provincies en het rijk zijn al druk bezig met de woondeals. In samenwerking met corporaties, zorginstellingen en andere partijen moeten gemeenten ook woonzorgvisies opstellen. Volgens de (nog aan te nemen) Wet versterking regie volkshuisvesting moeten deze eind 2023 afgerond zijn. Voor de ouderenwoningen moet al eerder (juni 2023) de regionaal afgestemde bouwopgave worden vastgesteld.

2. Stimuleren van doorstroming

De 2e actielijn zet in op het informeren, ontzorgen en stimuleren van doorstroming van ouderen. Hiervoor zal het rijk informatiecampagnes ondersteunen en onderzoek en innovatie stimuleren. Veel gemeenten kennen doorstroomregelingen in het sociale huursegment maar er is nog weinig bekend over het stimuleren van doorstroming vanuit koopwoningen.

3. Leefomgeving/openbare ruimte geschikt maken voor ouderen

De 3e actielijn gaat om het aanpassen van de leefomgeving en geschikt maken van de openbare ruimte voor ouderen. Het verzoek aan gemeenten is om hiervoor ook plannen op te nemen in de woonzorgvisies.