De minister van BZK stuurde 20 januari de Actieagenda Sterk Bestuur naar de Tweede Kamer. De agenda bevat onder meer de Uitvoerbaarheidstoets Decentrale Overheden en de geactualiseerde Code Interbestuurlijke Verhoudingen. De VNG geeft een eerste reactie op de plannen en komt met een aantal aandachtspunten.
Goede financiële verhoudingen
We zijn positief over de aandacht voor de essentiële onderwerpen uitvoerbaarheid van beleid en interbestuurlijke verhoudingen. Tegelijkertijd merken wij op dat goede interbestuurlijke verhoudingen onlosmakelijk verbonden zijn met goede financiële verhoudingen. Het succes van de actieagenda staat of valt met een succesvolle afronding van het traject om te komen tot een nieuwe financieringssystematiek voor gemeenten na 2026. Hier heeft het kabinet nog geen duidelijkheid over verschaft.
Uitvoerbaarheidstoets Decentrale Overheden
We zijn het volledig eens met de nadruk op uitvoerbaarheid van beleid en de rol van de Uitvoerbaarheidstoets Decentrale Overheden (UDO). Deze toets kan alle departementen ondersteunen om tot betere en beter uitvoerbare wet- en regelgeving te komen.
Succesvolle inzet van de UDO vraagt wel om inzet aan de start van het beleidsproces en om een zorgvuldige toepassing. Wanneer beleidsvoornemens worden aangepast, bijvoorbeeld naar aanleiding van de parlementaire behandeling, moet de UDO hierop aangepast worden. In combinatie met voldoende beleids- en bestedingsvrijheid voor gemeenten kan de UDO zorgen voor een betere balans in taken, bekostiging en uitvoerbaarheid bij gemeenten.
Geschillenbeslechting en medeondertekening
In de actieagenda ontbreekt nu een helder kader voor geschillenbeslechting en een escalatiemechanisme. Die zouden de uitvoerbaarheid van beleid volgens de VNG verder vergroten. Daarnaast vindt de VNG medeondertekening door de minister van BZK essentieel bij nieuwe wetgeving of grote wijzigingen die medeoverheden raken. Dat geldt ook voor het commitment van vakdepartementen en het ministerie van Financiën aan de lijn van de actieagenda.
Rol van gemeenteraden
De VNG voelt zich mede-eigenaar van de actieagenda. Mede daarom vragen we aandacht voor mogelijkheden tot versterking van de rol en werking van gemeenteraden, waaronder de noodzaak tot versterking van de griffies. De rol van gemeenteraden en raadsleden moet wat de VNG betreft ook expliciet worden opgenomen in crisiswet- en regelgeving.