De ALV heeft ingestemd met de VNG Verenigingsstrategie 2030 ‘Stap naar voren’. In deze strategie kiest de VNG voor een richting waarbij gemeenten een centrale rol spelen in het aanpakken van de grote maatschappelijke vraagstukken, met samenwerking tussen alle overheidslagen en ondersteuning vanuit de VNG.

Omkering

In de verenigingsstrategie (pdf, 3 MB) introduceert de VNG het begrip ‘omkering’, waarbij gemeenten de thema's oppakken die het meest de leefwereld van inwoners beïnvloeden. Gemeenten signaleren maatschappelijke opgaven en dragen daarvoor zelf oplossingen aan. Rijk en gemeenten maken samen beleid waarvoor het rijk de randvoorwaarden invult voor de uitvoering door gemeenten. Het is een omgekeerde vorm van medebewind, naast de gangbare besturingsmodellen.

Omkering kan leiden tot aanzienlijk meer maatschappelijke resultaten door beleid, wetgeving en uitvoering af te stemmen op de behoeften en mogelijkheden. ‘Wij zijn de overheid met een gezicht, waarmee mensen elke dag in gesprek kunnen. We signaleren de opgaven en kunnen dus ook zelf oplossingen aandragen’, zegt VNG-voorzitter Sharon Dijksma tijdens de ALV. ‘Het is niet altijd makkelijk en gaat niet altijd vanzelf, maar we zetten wel een stap naar voren. Omdat we geloven dat het resultaat oplevert voor de samenleving.’

Gemeentelijke ontwikkeling

Ook benadrukt de strategie de noodzaak van gemeentelijke ontwikkeling, het versterken van het gemeentelijk bestuur, het stimuleren van collectief leren en reflectie, het vergroten van de rol van de VNG als knooppunt van netwerken en als vereniging van gemeenten die samenwerken in regio's. Daarnaast wordt gewerkt aan een verbetering van de betrokkenheid van de leden en het vergroten van het mandaat van de VNG naar het rijk.

Ondersteunen van gemeenten in regionale samenwerkingen

Regionale samenwerkingen komen steeds vaker voor, zowel op eigen initiatief als vanwege culturele, economische of beleidsmatige overwegingen. Deze beweging brengt echter uitdagingen met zich mee, zoals bestuurlijke druk, politieke zeggenschap en democratische legitimatie in de regio's, evenals het ontbreken van een centrale visie van de overheid.

Naast professionalisering en verbreding van de dienstverlening, is het van belang binnen de VNG een visie op het vraagstuk van regionalisering te ontwikkelen opdat het collectief van gemeenten ook op dit vlak meer richting kan geven aan het debat met het rijk en de door deze te maken afwegingen.

Totstandkoming

Om de stem van gemeenten zo goed mogelijk door te laten klinken in de strategie, voerden de VNG afgelopen 1 ½ jaar veel gesprekken met de achterban. De VNG-directie bezocht de provinciale afdelingen, spraken met diverse netwerken van gemeenten, binnen het bestuur en de commissies, en hielden discussiebijeenkomsten.

Zie ook

Meer over de VNG-strategie vindt u hier. Of lees de essays waarin wetenschappers reflecteren op de omkeringsgedachte.