Komende jaren staan gemeenten aan de lat voor de inrichting van de omgevingsvisie, programma’s en het nieuwe omgevingsplan. Hiermee leggen zij het juridisch fundament voor de realisatie van maatschappelijke opgaven. Om gemeenten te ondersteunen lanceert de VNG de tool ‘Grip op de transitie van de planketen’.

Ga naar de tool 'Grip op de transitie van de planketen'

Transitie planketen Omgevingswet

De transitie van de planketen van de Omgevingswet is voor gemeenten een van de grootste juridische opgaven van de afgelopen jaren. Gemeenten krijgen te maken met een veelheid aan onderwerpen. Op het gebied van beleid, instrumentarium en bedrijfsvoering, en van strategische tot operationele vraagstukken. Waarbij de onderwerpen sterke onderlinge afhankelijkheden kennen. Een voorbeeld zijn uiteenlopende tactische keuzes voor de inrichting van het omgevingsplan die van grote invloed zijn op de werking van het Omgevingsloket, en daarmee op het realiseren van strategische ambities voor dienstverlening. 

De VNG ziet dat gemeenten zoekend zijn in hun aanpak van de transitie. Er zijn grote verschillen in onder meer de uitgangssituatie, ambities en mogelijkheden. Dit maakt dat elke gemeente haar eigen pad loopt. De VNG wil gemeenten ondersteunen in de transitie en helpen om koers te bepalen en te versnellen. 

Inzicht en overzicht krijgen

De tool ‘Grip op de transitie van de planketen’ helpt gemeenten om overzicht en inzicht te krijgen over de onderwerpen en hun, soms ingewikkelde, samenhang. De tool geeft zicht op de keuzes en de afhankelijkheden tussen keuzes. Waar mogelijk benoemen we opties, kansen en risico’s. 

De tool bevat een quickscan waarmee gemeenten kunnen bepalen waar zij staan in de transitie en wat de acties en prioriteiten zijn. 

Ga het gesprek aan in uw organisatie

Grip is in de eerste plaats bedoeld voor de regisseur van de planketen in een gemeente. Tegelijk raakt de transitie de hele organisatie, van bestuurder tot werkvloer en van fysiek domein tot bedrijfsvoering. Het is dan ook essentieel dat gemeenten hierover het gesprek aangaan in de organisatie. De tool kan hiervoor een gemeenschappelijk denkraam en een gemeenschappelijke taal bieden.

Ondersteuning voor gemeenten: de basisworkshop Grip

Voor gemeenten die willen leren werken met Grip biedt de VNG in 2025 basisworkshops aan. In een kleine groep van zo’n 10 gemeenten maakt u kennis met de tool. In gesprek met de andere gemeenten doorleeft u voor welke keuzes u staat en hoe de ene keuze gevolgen heeft voor de andere keuze. Ook krijgt u handvatten mee om in uw eigen organisatie aan de slag te gaan met de tool. Meer informatie en aanmelden

Denk mee over complexe onderwerpen

Voor een beperkt aantal complexe onderwerpen uit de tool voeren we komende tijd verdiepende projecten uit. Het doel: (nog) meer grip krijgen op de te maken keuzes. Deze projecten voeren we uit in nauwe samenwerking met gemeenten die koploper zijn op deze onderwerpen. De lessons learned delen we met andere gemeenten via onder meer handreikingen, netwerksessies en een leerwerktraject. 

De eerste verdiepende projecten gaan over de volgende onderwerpen:

  • Bouwregels in het omgevingsplan
  • De omgevingsvisie
  • Systematiek en structuur van het omgevingsplan
  • Goed opdrachtgeverschap bij uitbestedingen in de planketen

Is uw gemeente koploper op een van deze onderwerpen? Dan nodigen we u van harte uit om u aan te melden voor de koploperwerkgroep van dat onderwerp. Aanmelden kan via omgevingswet@vng.nl onder vermelding van ‘Grip’.

Meer informatie

Op 13 december organiseerden we een sessie van het Netwerk omgevingsplan over Grip. U kunt de sessie hier terugkijken