Nieuw, uitgebreid rapport

Eerder dit jaar werd al bekend dat Nederland slechts circa 1.000 opvangplekken telt, terwijl het Verdrag van Istanbul een richtlijn van 1.800 opvangplaatsen voorschrijft. Het nieuwe, uitgebreide rapport laat nu ook regionale verschillen zien: Landelijke Monitor Veilige Opvang (pdf, 1,2 MB)

Tekorten hangen samen met lokale omstandigheden

Uit het rapport blijkt dat er in alle gemeenten een tekort is aan veilige opvangplekken. De ernst van dit tekort verschilt per regio en is niet alleen terug te zien in cijfers, maar hangt ook samen met lokale omstandigheden, zoals:

• de inrichting van het lokale beleid
• de beschikbaarheid van sociale huurwoningen
• effectieve preventie
• toegang tot specialistische hulpverlening

Wanneer deze randvoorwaarden goed zijn geregeld, kan opvang in sommige gevallen worden voorkomen.

Tekorten leiden tot zorgwekkende situaties

Tegelijkertijd geven meerdere gemeenten en opvangorganisaties aan dat het tekort aan opvangplekken de afgelopen jaren, en met name in 2024, steeds nijpender is geworden. Dit leidt tot zorgwekkende situaties, zoals:

• Steeds strengere selectie aan de voordeur van opvanglocaties.
• Personen met ernstige dreiging en acuut gevaar die niet direct worden opgevangen, ondanks dat dit noodzakelijk is.
• Alleen opvang in hotels voor slachtoffers in de meest levensbedreigende situaties.
• Andere slachtoffers wordt gevraagd nog even vol te houden of zij worden verwezen naar vaak onveilige alternatieven.

Deze situatie vergroot het risico dat slachtoffers hun motivatie verliezen om een onveilige thuissituatie te verlaten.

Vervolgstappen en oproep tot actie

De cijfers alleen vertellen niet het hele verhaal. Dankzij deze monitor kunnen gemeenten en opvangorganisaties met elkaar het gesprek voeren over regionale maatregelen die de druk op de opvang verminderen.

Gemeenten signaleren al langer dat de huidige financieringsstructuur voor de aanpak van geweld in afhankelijkheidsrelaties, waaronder de vrouwenopvang, tekortschiet. De VNG en Valente pleiten daarom voor landelijke regie en een structurele aanpak om de opvangcapaciteit zowel landelijk als regionaal op orde te brengen.