Om duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen te bevorderen, heeft de Europese Commissie onder meer de Kaderrichtlijn Afvalstoffen (KRA) herzien. Doel is om het beheer van textiel te verbeteren en het voedselafval te verminderen. Voor Nederlandse gemeenten heeft dit naar verwachting geen grote gevolgen.
Gebruikt textiel en textielafval
Om circulair ontwerp van textielproducten te stimuleren moeten volgens de herziene richtlijn alle lidstaten uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV) invoeren. De Europese UPV zal gelden voor producenten van huishoudtextiel, consumentenkleding, kledingaccessoires en schoenen die voor het eerst een product aanbieden in een lidstaat. Nederland is al begonnen met de uitvoering van de richtlijn aan de hand van een nationale UPV voor textiel, die per 1 juli 2023 is ingegaan.
Voor gebruikt textiel en textielafval worden producenten verantwoordelijk voor het opzetten en financieren van een apart inzamelsysteem. Voor de inwoners van de EU moet dit systeem gratis zijn. Lidstaten moeten UPV-organisaties aanwijzen om producenten te vertegenwoordigen.
Voedselafval
Wat betreft voedselafval kiest de Commissie voor juridisch bindende doelstellingen om voedselverspilling sneller te verminderen en voor het optimaliseren van de (volledige) voedselketen. De Commissie wil gedragsverandering stimuleren en donaties van voedseloverschotten aanmoedigen.
Gevolgen voor gemeenten
Doordat Nederland recent al een eigen, nationale UPV heeft geïntroduceerd, zal de herziening van deze richtlijn niet direct extra (financiële) gevolgen hebben voor gemeenten of inwoners. De huidige nationale regelgeving op het gebied van textiel en voedselverspilling wijkt op een aantal punten af van het Europese voorstel, maar lidstaten krijgen de ruimte voor eigen invulling van bevoegdheden.
De Nederlandse overheid zal bij de implementatie van het voorstel dan ook inzetten op het behoud van eerder gemaakte verdelingen tussen centrale en decentrale bevoegdheden. Gemeenten vervullen dus altijd nog een belangrijke rol in het realiseren van duurzaam afvalbeheer, voor zowel textiel als voedsel, maar de herziening van de KRA zal geen verregaande nieuwe verplichtingen met zich meebrengen.