De VNG heeft samen met het Veiligheidsberaad afspraken gemaakt met het rijk om uit de asielcrisis te komen en daar uit te blijven. De afspraken gaan over het hele traject, van asielopvang tot huisvesting en integratie. Gemeenten krijgen volledige compensatie.
Deze uitweg kan alleen succesvol zijn als alle partijen de gemaakte afspraken nakomen.
Gemeenten staan met deze afspraken, net als het afgelopen jaar, voor een enorme uitvoeringsklus. Ze gaan voor het eind van het jaar 20.000 statushouders huisvesten. Dat behalen gemeenten door:
- Te voldoen aan de huidige taakstelling voor de tweede helft van 2022
- Het wegwerken van de achterstand uit 2021
- Vooruit te lopen op de taakstelling van 2023
Uitvoering geborgd
Om dat mogelijk te maken haalt het rijk belemmeringen die gemeenten tegenkomen bij de bouw van tijdelijke huisvesting weg en komen financiën voor het bouwen van flex- en tijdelijke woningen snel beschikbaar. Daarmee komt ook een groter aantal inburgeraars eerder naar de gemeente. De middelen die hiervoor al beschikbaar waren (o.a. uitvoeringskosten en kosten onderwijsroute) worden voor 2022 en de komende jaren verhoogd en gemonitord, zodat deze kostendekkend zijn en blijven. Daarmee kunnen statushouders goed landen in hun nieuwe woonomgeving.
Passende opvanglocaties
Het gaat om een totaalpakket aan afspraken. Om de situatie in Ter Apel te verlichten, is het streven om een noodopvanglocatie in een nabije gemeente te organiseren, van waaruit asielzoekers voor registratie en opvang gecontroleerd naar Ter Apel kunnen komen. Het rijk biedt ook voor de langere termijn perspectief door aan de slag te gaan met de uitvoering van de in 2020 vastgestelde Uitvoeringsagenda Flexibilisering Asielketen. Ook komt er structurele versterking voor het COA en de IND. Daarmee wordt het mogelijk om passende opvanglocaties te realiseren. Omdat de opvangcrisis in zijn geheel niet binnen een paar dagen of weken is op te lossen, maar er voldoende perspectief wordt geboden, is er binnen het Veiligheidsberaad steun voor tijdelijke verhoging van taakstelling crisisnoodopvang tot uiterlijk 31/12.
Solidariteit onder gemeenten
Om uit de crisis te blijven is ook daadkracht en solidariteit nodig onder alle 344 gemeenten. Ieder college en iedere raad moet een bijdrage gaan leveren. De afspraken uit de Uitvoeringsagenda scheppen de mogelijkheid om opvanglocaties te creëren die passen bij lokale omstandigheden. En bij een lagere instroom zijn ze ook beschikbaar als tijdelijke opvang voor woningzoekenden in de eigen gemeente of regio.
Afspraken zijn financieel dekkend
De werkzaamheden van gemeenten in deze afspraken worden volledig gecompenseerd door het rijk. Dat betekent ook dat er geen nadelige consequenties zijn voor de tekorten bij gemeenten die vanaf 2026 ontstaan. Over de grote financiële tekorten voor gemeenten vanaf 2026 blijft de VNG nog in gesprek met het rijk.
Webinars
Om de afspraken toe te lichten en vragen te beantwoorden, organiseert de VNG op dinsdag 30 augustus een webinar voor bestuurders en op woensdag 31 augustus een webinar voor ambtenaren. Beide zijn later terug te kijken op het VNG forum Asiel.