Het wetsvoorstel nieuwe procedure vaststelling verkiezingsuitslagen brengt op onderdelen een fundamentele wijziging van deze procedure met zich. Er kan echter beter worden gekozen voor één strategie voor het verbeteren van het proces van tellen en uitslagvaststelling, die ligt in stapsgewijze digitalisering.
Daarmee zou alle inzet erop gericht moeten zijn om meteen tot een betere en modernere manier van tellen van de stemmen te komen: het elektronisch tellen. De VNG en de NVVB hebben dit aangevoerd in hun gezamenlijke reactie op de adviesaanvraag over het conceptbesluit tot wijziging van het Kiesbesluit in verband met de Wet nieuwe procedure vaststelling verkiezingsuitslagen. (Zie de brief aan minister Bruins Slot onderaan dit bericht).
Extra forse belasting voor gemeenten
Een groot deel van de voorgestelde wijzigingen in het wetsvoorstel en het Kiesbesluit is niet meer nodig als tot elektronisch tellen wordt overgegaan. Van gemeenten wordt nu voor een relatief beperkt aantal verkiezingsjaren een extra forse belasting gevraagd: die is overbodig en ongewenst.
Valse keuze tussen decentrale en centrale stemopneming
Een ander bezwaar betreft de wijze van inrichting van de 2 opties voor het tellen van de stemmen: decentrale of centrale stemopneming. Bij decentrale stemopneming moet bij elk onverklaard telverschil tijdens de openbare zitting van het gemeentelijk stembureau direct een hertelling plaatsvinden, wat betekent dat er ter plekke feitelijk een (gedeeltelijke) centrale stemopname volgt. Dit is onwerkbaar voor gemeenten. De keuze voor al dan niet centraal tellen hangt grotendeels af van lokale factoren (zoals kosten, locatie en bemensing). Met dit wetsvoorstel hebben gemeenten geen echte vrijheid om te kiezen, omdat zij in elke situatie ook voorbereidingen moeten treffen voor een centrale hertelling.
Reële compensatie uitvoeringskosten
Tot slot is niet voorzien in compensatie van gemeenten voor de kosten van uitvoering van de wet en, in het verlengde daarvan, het besluit tot wijziging van het Kiesbesluit. Van gemeenten wordt verwacht een zorgvuldig, transparant en controleerbaar proces van uitslagvaststelling in te richten en te borgen, terwijl de minister op haar beurt in de randvoorwaarde daarvoor - financiering - niet voorziet. We vragen het rijk de inwerkintreding van de wet en het besluit gepaard te laten gaan met een reële compensatie voor gemeenten.
Meer informatie
Hieronder de gezamenlijke brief van de VNG en de NVVB aan de minister waarin we ook nog in detail ingaan op een aantal punten betreffende de uitvoerbaarheid van het besluit.