Het inkomen moet voor álle inwoners van Nederland zeker en toereikend zijn om van rond te komen en mee te doen, dus óók voor de inwoners van de bijzondere gemeenten van Caribisch Nederland. Daar is een forse verhoging van het sociaal minimum voor nodig, stelt de Commissie sociaal minimum Caribisch Nederland.
Maak werk van het structureel borgen van bestaanszekerheid
De VNG is kan zich helemaal vinden in de conclusie van de commissie. We vinden het belangrijk dat het huidige demissionaire kabinet en een nieuw kabinet werk maken van het structureel borgen van bestaanszekerheid en het opvolgen van de adviezen van de Commissie sociaal minimum Caribisch Nederland.
Kabinet aan zet: zekerheid en perspectief nodig voor inwoners Caribisch Nederland
Het rapport van de commissie biedt een helder inzicht in waar de tekorten zitten bij de verschillende huishoudtypen. Het bevestigt wat we de afgelopen jaren al hebben gezien: het inkomen is onvoldoende om van rond te komen en de kosten levensonderhoud zijn ontzettend hoog. In lijn met ons essay Bestaanszekerheid als belofte (pdf, 941 kB) roepen we het huidige demissionaire en nieuwe kabinet op om de aanbevelingen van de Commissie sociaal minimum Caribisch Nederland voortvarend op te pakken.
Er is sterke politieke sturing nodig om fundamentele besluiten te nemen over de invoering van een sociaal minimum op de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba voor een menswaardig bestaan. Zo is het nodig om minimumlonen en uitkeringen flink te verhogen, maar ook om aanvullende maatregelen te nemen om in de kosten van levensonderhoud te kunnen voorzien.
Op korte termijn maatregelen nodig
Gezien de huidige situatie op de BES-eilanden is er haast geboden. Uiterlijk vóór de zomer van 2024 moet het sociaal minimum ook daadwerkelijk zijn doorgevoerd. Een realistisch sociaal minimum en het verlagen van de kosten levensonderhoud kan een einde maken aan de langdurige armoede waaronder een groot deel van de bevolking van Caribisch Nederland gebukt gaat. In de begroting SZW en Koninkrijksrelaties zijn hiervoor de eerste middelen gereserveerd. De aangekondigde maatregelen in de begroting SZW zijn alvast een eerste stap in de goede richting voor de BES-eilanden.
Pleidooi VNG
We pleiten voor 4 zaken:
- Behandel het Europese en Caribische deel gelijkwaardig. Alle inwoners van Nederland hebben recht op een menswaardig bestaan en het structureel borgen van bestaanszekerheid.
- De basis op orde: garandeer een bestaansminimum inclusief flex-budget en zorg voor voldoende en voorspelbaar inkomen. Werken moet lonen. De politiek is aan zet om een sociaal minimum vast te stellen voor de eilanden op basis van de scenario’s zoals door de commissie Thodé gegeven, waaraan minimumlonen en uitkeringen worden gerelateerd.
- Elke basisvoorziening toegankelijk en betaalbaar: inwoners moeten kunnen vertrouwen op de voorzieningen die ze nodig hebben. Er moet aan 2 knoppen gedraaid worden: 1) Een hoger sociaal minimum. en 2) Het structureel verlagen van de kosten levensonderhoud.
In de overgangsperiode mogen de huidige tijdelijke voorzieningen zoals subsidie voor elektra, drinkwater en huur niet komen te vervallen. Een betaalbare woning met betaalbare nutsvoorzieningen (energie, drinkwater), toegankelijke zorg waar ze gebruik van kunnen blijven maken, voldoende en voorspelbaar inkomen waar ze hun rekeningen van kunnen betalen. Dit vraagt de nodige sturing en inwoners mogen niet de dupe worden van deze transitie. Er wordt momenteel al te veel afgewenteld op de huishoudens.
- Meer ruimte voor de Openbare Lichamen van Bonaire, Sint Eustatius en Saba om bij het ontwikkelen van de nieuwe voorzieningen zelf keuzes te maken op basis van de lokale behoeften. Om aan te kunnen sluiten bij de lokale praktijk willen de BES-eilanden de uitvoering van de bijzondere onderstand (bijstand) overnemen van het rijk.
Zie ook
VNG-reactie op Commissie Sociaal Minimum (Engbersen) (28 september 2023)