Het VNG Kenniscentrum Handhaving en Naleving (KCHN) werkt aan het programma Handhaving en Naleving Verplichtingen (HNVP) Participatiewet (Pwet). Het belangrijkste doel van dit programma is gemeenten gericht te ondersteunen bij het uitvoeren van de Participatiewet, maar ook bij het toezien op de naleving van de verplichtingen in deze wet. Verder heeft het programma HNVP als doel de good and bad practices te inventariseren, die in relatie staan tot de toepassing van de verplichtingen in de Pwet. In dit rapport worden deze waargenomen good and bad practices beschreven.

Aanleiding tot het programma

De aanleiding voor het programma HNVP vloeit voort uit het in 2017 door de Inspectie SZW opgestelde rapport “handhaving arbeidsverplichtingen”. De behoefte voor nader inzicht in de good and bad practices voor een belangrijk deel uit het huidige regeerakkoord “Vertrouwen in de toekomst” (2017-2021). De Inspectie constateert in haar rapport dat alle gemeenten voor de niet-geüniformeerde verplichtingen een afstemmingsverordening hebben vastgesteld. Daarnaast constateert de Inspectie dat gemeenten bij het opleggen en handhaven van de geüniformeerde arbeidsverplichtingen de Participatiewet niet altijd toepassen of dat er op zijn minst verschillen bestaan in de uitvoering ervan. Er is volgens de Inspectie sprake van een gevarieerd handhavingsbeeld. De inventarisatie van Good and bad practices en het overdraagbaar stellen van de kennis daarover draagt bij aan het doen afnemen van die gevarieerdheid.

'Vertrouwen in de toekomst'

Dit sluit aan op een opdracht die voortvloeit uit het huidige regeerakkoord “Vertrouwen in de toekomst” (2017-2021). Daarin wordt onder andere beschreven dat gemeenten mensen in de bijstand ondersteunen bij het vinden van werk, maar ook dat er in de eerste plaats een inspanningsverplichting van de bijstandsgerechtigde gevraagd wordt. In relatie tot de inventarisatie van Good and bad practices is daarbij de volgende passage van belang: “het gesprek wordt met gemeenten aangegaan over de ‘best practices’ in handhaving”. In afstemming met MinSZW is overeengekomen dat dit rapport zich niet enkel beperkt tot de Best (Good) practices maar dat, waar mogelijk, ook inzicht gegeven wordt in de bad practices.

Tot good practices worden in dit rapport de voorbeelden gerekend, die vernieuwend zijn of bijdragen aan een kwalitatief hoogwaardige uitvoering van de handhaving van de verplichtingen van de Participatiewet. Tot bad practices worden in dit rapport de voorbeelden gerekend waarvan de wijze van de handhaving van de verplichtingen van de Participatiewet (mogelijk) niet in lijn is met wat de wetgever heeft beoogd. Voor VNG (KCHN) biedt deze inventarisatie mogelijkheden de kennispositie ten behoeve van gemeenten te versterken en uit te dragen via adviesgesprekken en kennisbijeenkomsten.