Gemeenten zijn samen met de provincies eigenaar van de nu nog 28 omgevingsdiensten. In die rol moeten gemeenten en provincies zorgen dat de omgevingsdienst effectief en efficiënt kan functioneren, zodat de VTH-taken goed kunnen worden uitgevoerd. Eigenaarschap richt zich met name op instandhouding van de organisatie, kaders voor het functioneren, stabiliteit en continuering van samenwerking op korte en langere termijn.
In dit interview leest u hoe die verantwoordelijkheid wordt ingevuld in Drenthe. Daar hebben de 12 gemeentelijke eigenaren in het belang van robuustheid van hun omgevingsdienst ervoor gekozen om allemaal hetzelfde takenpakket in te brengen.
1 omgevingsdienst voor heel Drenthe
Omgevingsdienst Drenthe (OD Drenthe) is verantwoordelijk voor alle milieutaken van de 12 Drentse gemeenten en de provincie. De OD heeft zich sinds de start in 2014 ontwikkeld tot een volwassen en toekomstgerichte organisatie. Robert Meijer, wethouder gemeente Noordenveld en voorzitter van OD Drenthe, en Martin van den Berg, directiesecretaris van deze omgevingsdienst, vertellen wat zij in die periode hebben geleerd. En hoe zij zich voorbereiden op een toekomst vol uitdagingen.
'Vanaf het begin hebben we er in Drenthe voor gekozen om alle milieutaken uniform te beleggen bij de omgevingsdienst', vertelt Meijer. 'Dat betekent dat iedere gemeente met hetzelfde takenpakket werkt. Dit zorgt voor duidelijkheid en efficiëntie.' Dit is niet overal in Nederland het geval. In sommige regio’s is er variatie in wat de omgevingsdiensten oppakken voor hun gemeenten. 'Wij merken dat het bij ons voor bestuurlijke rust zorgt en de samenwerking heel prettig werkt, omdat er geen versnippering is in Drenthe.'
Trots op samenwerking
De provincie-overstijgende samenwerking met de andere omgevingsdiensten in Noord-Nederland (FUMO in Friesland en ODG voor Groningen) speelt tevens een belangrijke rol. De mannen zijn trots op deze brede samenwerking. 'Die samenwerking is cruciaal: om kennis te delen en personeel goed op te leiden. We vissen in dezelfde vijver als het gaat om personeel', zegt Meijer. 'Door samen te werken, kunnen we een aantrekkelijk werkklimaat creëren, door gezamenlijke traineeships en opleidingsprogramma’s.'
Professionalisering
'Mensen kiezen nu bewust voor een carrière bij een omgevingsdienst', merkt Meijer op. 'Mensen die bewust willen werken aan een schone en veilige leefomgeving. Ons traineeprogramma speelt hier een grote rol in. We werven als noordelijke OD’s gezamenlijk, leiden samen op en geven jonge professionals de kans om bij de 3 verschillende diensten in de keuken te kijken.' Dit helpt om nieuwe specialisten op te leiden – in een tijd waarin deskundigheid op gebieden zoals lucht- en geluidsadvisering steeds belangrijker wordt.
Veranderende maatschappij, nieuwe uitdagingen
De maatschappelijke aandacht voor milieukwesties is de afgelopen 10 jaar sterk gegroeid. 'Toen was duurzaamheid vooral ideologisch', zegt Meijer. 'Tegenwoordig zit het veel meer in de haarvaten van de maatschappij.'
Dat brengt ook nieuwe uitdagingen met zich mee. 'Denk aan warmtepompen die geluidsoverlast veroorzaken, of zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) zoals PFAS die steeds meer aandacht krijgen', licht Van den Berg toe. 'Onze rol verandert continu. We moeten niet alleen toetsen en handhaven, maar adviseren ook over innovatieve oplossingen.'
Ook de implementatie van de Omgevingswet vraagt om aanpassingsvermogen. 'De regelgeving is complexer geworden, en gemeenten en bedrijven hebben behoefte aan duidelijke richtlijnen', aldus Van den Berg.
Reflectie en verbeterpunten
De robuustheidscriteria zijn een belangrijk aandachtspunt voor alle omgevingsdiensten in Nederland. 'Op basis van deze criteria worden we beoordeeld op zaken als financiële stabiliteit, kennisborging en continuïteit', legt Van den Berg uit. 'Onze ambitie is om zelfstandig aan deze criteria te voldoen, zonder dat een fusie met een andere dienst nodig is.'
Een concreet verbeterpunt is innovatie. 'We werken aan een meerjarige innovatieagenda, zodat we structureel blijven inspelen op nieuwe ontwikkelingen', zegt Van den Berg. Daarnaast is het borgen van kwaliteitscriteria cruciaal. 'Dat betekent dat we blijven investeren in opleidingen en ervoor zorgen dat onze medewerkers bijvoorbeeld up-to-date zijn met de laatste wet- en regelgeving.'
Landelijke kennisdeling
Tot slot benadrukt Meijer het belang van kennisdeling tussen de omgevingsdiensten in heel Nederland. 'In het landelijk overleg zien we vaak dezelfde uitdagingen terugkomen, of je nu in Drenthe of in Zuid-Limburg werkt', zegt hij. 'Door onze kennis en ervaring te delen, kunnen we efficiënter en effectiever optreden.'
Onzichtbaar
Daarnaast pleit hij voor meer zichtbaarheid voor het werk van de omgevingsdiensten. 'Wij functioneren het best als we onzichtbaar zijn', zegt Meijer lachend. 'Maar het zou goed zijn als er meer erkenning komt voor het werk dat we doen om milieuproblemen te voorkomen. Hoeveel rampen we hebben weten te vermijden, zie je immers niet terug in het nieuws.'
Met een groeiende rol in een veranderende samenleving blijft OD Drenthe zich inzetten voor een veilige en duurzame leefomgeving. 'We zijn nog steeds een jonge organisatie', besluit Meijer. 'Maar we worden steeds volwassener en zijn klaar voor de toekomst.'
Omgevingsdienst Drenthe is de afgelopen jaren steeds professioneler geworden. Een uniforme aanpak en nauwe samenwerking leiden tot betere resultaten. Door de focus op innovatie, opleidingsprogramma’s en een consistent beleid, is de dienst een voorbeeld voor andere regio’s in Nederland.