Wet Modernisering Elektronisch Bestuurlijk Verkeer. Een mond vol, daarom wordt deze ook vaak afgekort als Wet mebv of Wmebv.
De Wmebv wijzigt de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en stelt regels voor het digitaal verkeer tussen bestuursorganen en burgers en verplicht de overheid om een kanaal aan te wijzen waar burgers elektronisch een aanvraag, een bezwaarschrift, een klacht of een ander wettelijk verplicht bericht kan inzenden. Daarbij blijft in de wet voor burgers en bedrijven het recht verankerd om te kiezen voor de papieren weg. Bestuursorganen worden daarnaast verplicht om zorg te dragen voor passende ondersteuning bij het contact tussen burgers en overheid.
De wet geldt in principe voor alle bestuursorganen.
De wet stelt regels voor formeel digitaal verkeer tussen burgers en bedrijven met de bestuursorganen.De organen van een gemeente (zoals de gemeenteraad, het college van B&W en de burgemeester) zijn een bestuursorgaan en moeten voldoen aan deze wet.
De Wmebv geldt ook voor de bestuursorganen van openbare lichamen, besturen van bedrijfsvoeringsorganisaties en gemeenschappelijke organen als bedoeld in de Wet gemeenschappelijke regelingen. Daarnaast geldt de Wmebv voor zover sprake is van bevoegdheden die in mandaat worden uitgeoefend, zoals bijv. bij een centrumgemeente het geval is. Daarom geldt de wet ook voor Gemeenschappelijke regelingen.
De wet gaat als volgt in werking treden:
1 januari 2024: zorgplicht
Het artikel 2:1 Awb (Een bestuursorgaan draagt zorg voor passende ondersteuning bij het verkeer met dat bestuursorgaan) treedt als eerste in werking, nl. 1 januari 2024. Met dit artikel wordt een verplichting vastgelegd die veel bestuursorganen al als zodanig ervaren.
1 januari 2026: inwerkingtreding Wmebv
De nieuwe afdeling 2.3 van de Awb treedt op 1 januari 2026 in werking.
Waaraan je moet voldoen staat in de wet. Wat je moet gaan doen hangt af van je eigen situatie en in hoeverre je al voldoet aan deze wet. Op het VNG Forum is een checklist / stappenplan beschikbaar. Sowieso is het verstandig om een coördinator of projectleider aan te wijzen voor de Wmebv.
De gemeente dient formeel aan te geven welke elektronische kanalen er voor welke formele berichten zijn. Dit kan met een aanwijzingsbesluit en deze moet, na akkoord college, gepubliceerd worden voor burgers en bedrijven. De bekendmaking moet plaatsvinden in het Gemeenteblad en daarnaast op de gemeentelijke website. Voor iedere officieel bericht moet één en kunnen meerdere digitale kana(a)l(en) aangewezen zijn en beschikbaar zijn voor indiening. Voor berichten en notificaties is in de wet opgenomen waaraan deze moeten voldoen. Ook dit moet u als gemeente controleren in uw processen en waar u nog niet voldoet z.sm. aanpassen aan de wet. Dit kunt u zelf doen of in samenwerking met de leveranciers van uw toepassingen.
Uw gemeente heeft ook de zorgplicht uit deze wet. U dient te zorgen dat er voldoende ondersteuningsmogelijkheden zijn voor burgers die minder digitaalvaardig zijn of beperkingen hebben. De term 'passende ondersteuning’ is een ruim begrip en kan op meerdere manieren ingevuld worden.
Hierbij moet gedacht worden aan een formeel/ officieel bericht. Onder formeel / officieel bericht valt een drietal soorten berichten:
- Een bericht dat deel uitmaakt van een procedure over een besluit. Denk aan een aanvraag om een vergunning/uitkering/subsidie, een aanvulling van gegevens, een ingebrekestelling, een zienswijze, een verzoek om informatie of vraag over een lopende procedure over een besluit.
- Een klacht van eenieder ten aanzien van een gemeentelijk bestuursorgaan. Hiermee wordt een klacht in de zin van hoofdstuk 9 Awb bedoeld, waaronder ook verzoekschriften aan de gemeentelijke ombudsman vallen.
Een ander krachtens wettelijk voorschrift voorgeschreven bericht. Hiertoe behoren in ieder geval wettelijk verplichte meldingen, zoals in het omgevingsrecht of de Participatiewet.
De recente handreiking van BZK geeft hierin meer duiding nog.
Er zijn geen sancties of boetes opgenomen voor het nog niet (geheel) voldoen aan de wet. Maar gemeenten moeten er wel rekening mee houden dat als er voor een (of meerdere) type bericht(en) nog geen kanaal is aangewezen terwijl dat wel had gemoeten, zij dat bericht wel in behandeling moeten nemen. Dit is dus ongeacht de manier waarop dat bericht is ingediend. Ook gaan bijvoorbeeld de termijnen voor behandeling van een bericht gelden, ook al heeft de gemeente niet de verplichte ontvangstbevestiging verstuurd. Zo wordt voorkomen dat de burger er dus de dupe van wordt dat de gemeente nog niet aan de verplichtingen voldoet.
Daarnaast kan een burger in een juridische procedure bij de bestuursrechter tegen een besluit aanvoeren dat bepaalde zaken bij de gemeente (nog) niet goed geregeld zijn en er in strijd met de wet is gehandeld. Het spreekt voor zich dat het onwenselijk is het zover te laten komen.
De VNG verwijst momenteel naar de handreiking die door het Ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) is opgesteld voor alle bestuursorganen. De handreiking bevat de meest actuele informatie en is in augustus 2023 geactualiseerd.