Voor het aannemen van aansprakelijkheid voor de geleden schade moet worden bekeken of voldaan is aan alle wettelijke vereisten voor onrechtmatigheid, te weten:
- onrechtmatige daad
- toerekening aan de dader
- schade
- causaal verband tussen daad en schade
- relativiteit
In de jurisprudentie is inderdaad bepaald dat in het geval van vernietigde besluiten is voldaan aan de eerste 2 vereisten. In het geval dat de benadeelde aanvrager of een andere geadresseerd is van het vernietigde besluit, is veelal ook al snel voldaan aan het relativiteitsvereiste. Ervan uitgaand dat de benadeelde schade heeft geleden, moet vervolgens worden bekeken of tussen deze schade en het besluit causaal verband bestaat voor het aannemen van aansprakelijkheid van de gemeente..
De Hoge Raad heeft in recente arresten nog eens aangegeven hoe moet worden beoordeeld of er sprake is van causaal verband tussen het vernietigde besluit en de schade. Daarvoor moet worden onderzocht of de schade ook zou zijn ontstaan als het onrechtmatige besluit wordt vervangen door een hypothetisch rechtmatig besluit. Is dat het geval dan is er geen sprake van causaal verband tussen daad en schade.
Voor zover het gaat om andere schade dan schade die veroorzaakt wordt door het rechtsgevolg van het besluit, en waarvan de vergoedbaarheid daarom niet afhankelijk is van een nieuw besluit van het bestuursorgaan, geldt voor het causaal verband dat het bestaan daarvan moet worden beoordeeld aan de hand van de maatstaf hoe het bestuursorgaan zou hebben beslist (of gehandeld) indien het niet het onrechtmatige besluit had genomen (zie bijvoorbeeld ECLI:NL:HR:2017:18).