Volledige vraag (1)
Ik was op een bijeenkomst waar verteld werd dat je op het moment dat de overtreding bekend is je de cautie moet geven. Dit vind ik vreemd omdat ik de begindatum bijvoorbeeld nog wil achterhalen.

Voorbeeld: Ik had laatst een persoon met twee auto's op naam waardoor hij boven het eigen vermogen zou komen. Overtreding is dus eigenlijk al vastgesteld. Ik wil echter nog het een en ander weten voordat ik de datum kan vaststellen wanneer teveel vermogen. Volgens dit verhaal moet ik al de cautie geven terwijl ik denk dat ik nog wat vragen kan stellen waarvoor de inlichtingenplicht geldt en de cautie dus later gesteld kan en moet worden. Wanneer de cautie stellen?

Volledige vraag (2)
Er wordt door jullie aangegeven: "De verklaringen die betrokkene heeft afgelegd in een eerder stadium van het proces waarin medewerking verplicht was, mogen niet worden meegenomen voor het bepalen van de boete. Dat betekent dat de boetewaardige gedraging voor de boete in dat geval ook moet blijken uit aanvullend bewijs."

Wat is de reikwijdte hier precies van? Wij starten toch in 9 van de 10 gevallen een boeteproces op als betrokkene in een eerder stadium al verklaringen heeft afgelegd?

Antwoord
Vooropgesteld moet worden dat cautie alleen verplicht is als iemand wordt gehoord. Bij fraude met een benadelingsbedrag van € 340,- of minder is horen niet verplicht. Er bestaat geen zwijgrecht voor zover de rechtmatigheid van de verstrekte uitkering nog niet is vastgesteld.

Is vastgesteld in of en zo ja tot welke hoogte er recht bestaat op een uitkering, dan gaat het boeteonderzoek in en moet de cautie gegeven worden. De verklaring die is afgelegd in een eerder stadium van het proces waarin betrokkene nog verplicht was om mee te werken, mag niet worden meegenomen bij het opleggen van de boete. Dat betekent dat voor het opleggen van de boete -indien betrokkene zich op zijn zwijgrecht beroept- voldoende aanvullend bewijs zal moeten zijn.

Het is natuurlijk ook mogelijk dat betrokkene tijdens het boetegesprek nogmaals een belastende verklaring aflegt. Die mag in dat geval uiteraard wel gebruikt worden. Wordt geen verklaring afgelegd ná de cautie en bestaat het bewijsmateriaal voornamelijk uit een eerder afgelegde verklaring, dan kan het voorkomen dat een boete opleggen niet mogelijk is wegens gebrek aan bewijs. De terugvordering van de ten onrechte ontvangen uitkering kan wel worden gebaseerd op de eerder afgelegde verklaring. Dat is geen strafmaatregel, maar een herstelmaatregel en kent om die reden minder waarborgen. 

Wat dit betekent voor de praktijk
Degene die de schending van de inlichtingenplicht constateert, mag niet degene zijn die de boete oplegt. Maar in de wet is nergens vastgelegd wanneer het dossier moet worden overgedragen. Dit kan in elke fase van het proces. Daarbij is het wel goed om stil te staan bij de vraag of iemand in staat is om zowel het rechtmatigheidsgesprek en het boetegesprek te voeren. Zonder daarbij gebruik te maken van de verklaring die hij in het rechtmatigheidsgesprek heeft gehad. En, is de betrokkene in staat om dat onderscheid te maken? Ofwel, wordt hij niet in zijn verdediging geschaad?