Het kabinet maakte in de Voorjaarsnota een keuze met grote consequenties voor het verdere verloop van de energietransitie. Met de val van het kabinet dreigen oplossingen hiervoor op de lange baan te worden geschoven. De VNG roept het demissionaire kabinet op om stilstand op cruciale dossiers te voorkomen.
Bezuiniging op lokale uitvoering energietransitie
Het kabinet heeft in de Voorjaarsnota weer geen aanvullende middelen gevonden voor de uitvoeringskosten van gemeenten, zoals het ROB heeft geadviseerd. Met minder middelen kunnen gemeenten slechts een deel van het totale takenpakket uitvoeren. Gemeenten geven aan dat dit ernstige vertraging in de lokale uitvoering tot gevolg heeft, met als risico dat landelijk doelstellingen niet worden gehaald.
De VNG vraagt zich af of de maatregelen uit het klimaatpakket van minister Hermans, waarmee zij de doelen in zicht wil houden, dit voldoende tegengaan. Kleinere gemeenten in landelijk gebied geven aan door de tekorten extra hard te worden getroffen. We maken ons hierover zorgen, omdat in deze regio's ook de grootste problemen zijn met energiearmoede.
Ongelijkheid tussen inwoners neemt toe
Onder gemeenten neemt de zorg over toenemende ongelijkheid toe. Grote gemeenten kunnen soms nog eigen middelen inzetten, kleinere gemeenten lopen vast. Binnen gemeenten zelf ontstaat een kloof tussen inwoners die wél kunnen investeren in verduurzaming, en mensen die dat niet kunnen en achterblijven. Niet kunnen verduurzamen zal leiden tot een steeds hogere energierekening en daarmee een verslechtering van de bestaanszekerheid.
Netcapaciteit en woningbouw onder druk
Een gebrek aan uitvoeringskracht bij gemeenten heeft ook gevolgen voor de netcapaciteit, en daarmee gevolgen voor nieuwbouw en het bedrijfsleven. Door netcongestie kunnen nieuwe woningen niet worden aangesloten. De woningnood blijft daardoor onverminderd hoog en inwoners moeten langer wachten op een betaalbare woning. Bedrijven kunnen zonder netcapaciteit niet verder uitbreiden of verduurzamen, waarmee hun concurrentiepositie onder druk komt te staan.
Herstellen balans tussen taken en middelen is cruciaal
De structurele disbalans tussen de taken die gemeenten krijgen toebedeeld en de middelen die daarvoor beschikbaar zijn, vormt de kern van de maatschappelijke effecten die ontstaan. Zolang deze balans uitblijft, blijft de uitvoering onder druk staan, dreigt vertraging van beleid en is de inwoner uiteindelijk de dupe. De VNG blijft zich daarom inzetten voor een verantwoorde balans tussen verantwoordelijkheden en financiële ruimte. Dit is juist nu – in een periode van politieke demissionaire status – van groot belang.