De Algemene Vergadering van de Vereniging van Europese Grensregio's (AEBR) heeft onlangs een resolutie aangenomen over het gebruik van grenscontroles als laatste redmiddel binnen de Europese Unie. Deze resolutie is een gezamenlijk initiatief van de Duits-Nederlandse en Belgische Euregio's.

Vicevoorzitter van de AEBR en burgemeester van grensgemeente Winterswijk, Joris Bengevoord: ‘De grenscontroles zijn een schijnmaatregel die heel erg vanuit de politiek wordt ingegeven. Het kabinet wil laten zien dat het wat doet aan illegale migratie, maar dit gaat geen oplossing bieden’. Bestuurders van grensgemeenten spreken over symboolpolitiek en zijn bezorgd.

De bezorgdheid gaat over 3 punten.

1.De economische en sociale gevolgen

Grensgemeenten zijn economisch afhankelijk van de interactie met buurlanden, vooral België en Duitsland. Veel inwoners steken dagelijks de grens over voor werk, studie en sociale contacten. Grenscontroles kunnen leiden tot lange wachttijden en files. Burgemeesters benadrukken dat deze verbindingen essentieel zijn voor de sociale cohesie in de regio, waarbij inwoners zich soms meer verbonden voelen met het buurland dan met Nederland.

2. De effectiviteit en handhaving van de maatregelen

De grensgemeenten vragen zich af of de aangekondigde grenscontroles daadwerkelijk effectief zullen zijn in het bestrijden van illegale migratie. Grensbestuurders wijzen op de schijnmaatregelen die mogelijk meer problemen creëren dan ze oplossen en vreest dat mensensmokkelaars er juist van zullen profiteren. Daarnaast is er grote bezorgdheid over de praktische uitvoering van de controles, gezien het aantal grensovergangen en de uitdagingen rondom grensbewaking.

3. De terugkeer van grenzen 

Door het invoeren van grenscontroles wordt niet alleen de essentie van de Schengen-overeenkomst aangetast, maar ook de basis van de Europese samenwerking – waarin grenzen een andere rol spelen – die in de loop der jaren is opgebouwd. Voor een structurele oplossing voor het terugdringen van illegale migratie, zal het rijk niet aan de binnengrenzen maar juist aan de buitengrenzen in Europees verband moeten samenwerken.

Marjon de Hoon-Veelenturf, voorzitter van de VNG netwerk Grensoverschrijdende Samenwerking en burgemeester van de grensgemeente Baarle-Nassau, vraagt het rijk om samen met grensgemeenten te zoeken naar  een effectieve en duurzame aanpak om eventuele grenscontroles goed in te regelen, waarin het belang van inwoners en ondernemers voorop staat. Grensgemeenten vinden het van groot belang dat dit onderwerp in de context van Europese samenwerking en veiligheid wordt besproken. Zij roepen daarom op tot een constructieve dialoog tussen het rijk en de grensgemeenten over de gevolgen van dit rijksbeleid.