De VNG is samen met Divosa gestart met een onderzoek onder gemeenten om na te gaan hoe de gemeentelijke dienstverlening binnen het armoedebeleid toegankelijker, effectiever en toekomstbestendiger kan. Doel is te komen tot een breed gedragen dienstverlening om financieel kwetsbaren goed te kunnen helpen.
Gezamenlijke koers voor passende en toegankelijke ondersteuning
Gemeenten nemen zelf het voortouw in dit onderzoek. We streven naar een breed gedragen visie over hoe de armoededienstverlening zo georganiseerd kan worden dat de dienstverlening naar inwoners toegankelijk is en echt impact heeft.
Landelijke basis essentieel voor aanvullend gemeentelijk maatwerk
Gemeenten nemen aanvullende maatregelen, zodat hun inwoners niet onder het sociaal minimum zakken. De verschillende lokale regelingen zijn de afgelopen jaren steeds zichtbaarder geworden omdat het landelijk sociaal vangnet structureel tekortschiet. Gemeenten vullen noodgedwongen de lacunes op van het landelijke beleid. Gemeenten vinden het belangrijk dat het rijk zijn verantwoordelijkheid pakt om de landelijke basis op orde te brengen zodat inwoners minder afhankelijk zijn van de gemeentelijke regelingen.
Het is onvermijdelijk dat iedere gemeente op eigen inzicht, afhankelijk van behoeften van hun inwoners en op grond van de eigen financiële mogelijkheden verschillende lokale voorzieningen en regelingen aanbiedt. Gemeenten willen dat het rijk de basis op orde brengt zodat gemeenten doen waarvoor ze verantwoordelijk zijn: maatwerk bieden als een inwoner door individuele omstandigheden tussen wal en schip dreigt te vallen.
Tegelijk constateren wij dat de gewenste balans tussen rijk en gemeenten momenteel nog ver afstaat van de praktijk. Daarom willen we door dit onderzoek gedeelde handelingsperspectieven ontwikkelen en daarbij invulling geven aan de eigen gemeentelijke verantwoordelijkheid. We streven naar een gedeeld beeld van toegankelijke en passende armoededienstverlening, om zo de kwaliteit te verbeteren en lokale regelingen beter op elkaar af te stemmen.
Hoe ziet het traject eruit?
Gedurende 2025 verzamelen Divosa en de VNG input via literatuuronderzoek en gesprekken met gemeenten, wetenschappers, maatschappelijke organisaties en (ervarings)deskundigen. Eind 2025 worden de meest kansrijke voorstellen bestuurlijk besproken en afgestemd met de VNG-commissie Participatie, Schuldhulpverlening en Integratie (PSI). Daarnaast gaan de VNG en Divosa het gesprek aan met het rijk over randvoorwaarden en het vervolg.
Oproep aan de Tweede Kamer
Parallel aan de verkenning doet de VNG een oproep aan de Tweede Kamercommissie Armoede en Schulden (pdf, 136 kB) die op 22 mei 2025 in debat gaat: zorg voor structurele middelen om de aangekondigde ambities op schulden waar te kunnen maken.