Sinds de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart zijn er overal in Nederland coalities gevormd. Aan die coalities liggen akkoorden ten grondslag. In opdracht van de VNG onderzocht kennis- en netwerkorganisatie Platform31 die akkoorden op inhoud met behulp van automatische tekstanalyse.
Net als in 2018 waren lokale partijen de grote winnaar van de verkiezingen. Dit jaar behaalden zij 31,3 procent van de stemmen, tegenover 28,6 procent in 2018. Vervolgens haalden zij bijna 37 procent van de wethoudersposten binnen, met wethouders in 8 op de 10 gemeenten. Van de landelijke partijen is de VVD op gemeentelijk niveau het best vertegenwoordigd, gevolgd door het CDA, D66 en GroenLinks.
Woningnood vaak genoemd
De term woningnood wordt ruim 10 keer zo vaak genoemd als in 2018 en speelt in het hele land, ook in de voormalige krimpregio’s. Er is veel aandacht voor groepen die het extra moeilijk hebben op de woningmarkt, zoals mensen met een laag inkomen, starters, studenten, ouderen en arbeidsmigranten.
Ook bestaanszekerheid veel belangrijker
Ook het thema bestaanszekerheid is veel belangrijker geworden dan vier jaar geleden. Met uiteenlopende concrete maatregelen, zoals gratis openbaar vervoer, aanpak van schulden en het bestrijden van energiearmoede, willen gemeenten hun inwoners hierbij te hulp schieten. Amsterdam noemt bestaanszekerheid voor alle inwoners ‘de kern van de solidaire stad’.
Onderwerpen klimaat en energie leven enorm
De onderwerpen klimaat en energie leven enorm in gemeenteland. Zo’n 60 procent van de akkoorden noemt de term klimaatadaptatie, 80 procent de term energietransitie. Leeuwarden start een speciaal leerprogramma voor haar ambtenaren op het gebied van klimaat, energie, circulaire economie en biodiversiteit.
Veel aandacht voor financiële positie en financieel ravijn
Er is in de coalitieakkoorden tot slot veel aandacht voor de financiële positie van gemeenten, vooral over de periode vanaf 2026 wanneer zij te maken krijgen met voorgenomen bezuinigingen door het rijk. Elf gemeenten, waaronder Nijmegen en Amsterdam, refereren aan het financiële ravijn dat hen te wachten staat.
Download de complete analyse van de coalitieakkoorden (pdf, 5,3 MB)
Ga zelf aan de slag met Coalitieakkoordentool
De Coalitieakkoordentool, een instrument voor tekstanalyse ontwikkeld door VNG Realisatie, is beschikbaar voor alle geïnteresseerden. Het gaat om een prototype, lees daarom voor gebruik de handleiding, deze vindt u als tabblad aan de rechterkant.
Ga naar de Coalitieakkoordentool
Uw vragen, opmerkingen en andere feedback ontvangen we graag via waarstaatjegemeente@vng.nl.
Zie ook
Geografische kaart 'Samenstelling gemeenteraden en collegevormingen 2022'
Deze kaart geeft per gemeente ook de link naar het coalitieakkoord.