Wat te doen als bestuurlijke problemen in een gemeente maar aanhouden? Het kabinet schetst twee mogelijke oplossingen, die voor het ministerie van Binnenlandse Zaken de voorkeur hebben boven het tussentijds ontbinden van de gemeenteraad.
Het kabinet puzzelt al enige tijd over de vraag hoe er kan worden ingegrepen in gemeenten waar de verhoudingen dusdanig verstoord zijn, dat er van goed bestuur geen sprake meer is. Op tafel ligt de optie om de Grondwet te wijzigen, zodat raad of college, de provincie of het rijk een gemeenteraad kan ontbinden. Maar aan al deze varianten zitten haken en ogen, vooral omdat dan wordt ingegrepen in de lokale democratie. Ook is het maar de vraag of de verhoudingen na tussentijdse verkiezingen veranderen. De kans bestaat immers dat dezelfde personen herkozen worden.
In een Kamerbrief beschrijft minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken – inmiddels minister van Buitenlandse Zaken – twee andere, minder ingrijpende varianten. Zo kan op incidentele basis een specifieke kamer worden ingericht die zich bezighoudt met het bestuurlijk functioneren van een gemeente en daarover advies kan uitbrengen aan bijvoorbeeld de commissaris van de Koning. Een andere variant houdt in dat de Kamer ook zelf kan ingrijpen. Daarvoor moet echter de Grondwet worden gewijzigd.
Een tweede optie is het mogelijk maken van een vorm van 'bestuurlijke indeplaatsstelling'. Dat bestaat nu al bij het financieel toezicht op gemeenten door provincies. Als een gemeente een bepaalde taak verwaarloost, zou de provincie die over kunnen nemen. Ook dit vergt een wijziging van de Grondwet.
Het kabinet hakt nu geen knoop door over de mogelijkheden, maar wil de opties wel verder verkennen.
Redactie VNG Magazine