vrijdag 9 augustus 2013

Staatssecretaris Dekker (OCW) wil de mogelijkheid om een vrijstelling van de leerplichtwet te krijgen afschaffen. Het gaat hierbij om ouders die geen school van hun levensbeschouwelijke of godsdienstige richting vinden. Hiertoe zal een wetsvoorstel voorbereid worden. Hij zegt dit in reactie op een advies van de Onderwijsraad over artikel 23 van de Grondwet: de vrijheid van onderwijs.

Richtingvrije planning

In de brief kondigt Dekker ook aan nog deze kabinetsperiode te komen met een wetsvoorstel in verband met de zogenaamde 'richtingvrije planning' van scholen. Dit betekent dat een nieuwe school kan worden gesticht als voldoende ouders daartoe een aanvraag indienen, zonder dat daarbij het begrip richting van invloed is. Voor de stichting van een bijzondere school speelt richting dan dus geen rol meer.

Ouderverklaringen

Een school kan dan nog steeds bijvoorbeeld een rooms-katholieke of protestants-christelijke grondslag hebben, maar het is geen relevant criterium meer voor de stichting en de bekostiging. Het maatschappelijk draagvlak voor een school wordt bij richtingvrije planning aangetoond op basis van ouderverklaringen. Nu nog is de bestaande voorkeur van ouders in het verleden (via inschrijving op bestaande scholen) bepalend.

'Van kleur verschieten'

Verder wil de Staatssecretaris het mogelijk maken scholen van 'kleur te laten verschieten'. Voor de nieuwe grondslag hoeft de school dan niet meer te voldoen aan de stichtingsnorm. Zo moet de identiteit van de school een betere weerspiegeling van de samenleving worden.

Artikel 23

De wetswijzigingen maken het niet nodig dat de Grondwet zelf wordt aangepast. Ook richtingen die gebaseerd zijn op pedagogische visie of anderszins, sluiten aan bij de oorspronkelijke bedoeling van Artikel 23 over de vrijheid van onderwijs.

Wat vindt de VNG?

De VNG is er voorstander van dat de aanzienlijke groei van het aantal kinderen dat thuisonderwijs krijgt wordt gestopt. Het is van belang voor hun brede sociaal emotionele ontwikkeling dat kinderen daadwerkelijk naar school gaan. Bovendien is er geen enkel toezicht op thuisonderwijs en zijn er geen kwaliteitseisen aan dit onderwijs gesteld.

Betrek VNG

Ten aanzien van de richtingvrije planning is het van groot belang dat de VNG wordt betrokken bij de gevolgen hiervan. De Staatssecretaris geeft aan dat de gevolgen voor de onderwijshuisvesting wordt meegenomen (leegstand bij oprichting nieuwe scholen). De richtingvrije planning zou ook gevolgen kunnen hebben voor het leerlingenvervoer. Het zou kunnen zijn dat gemeenten leerlingen moeten vervoeren naar scholen die aan een bepaalde voorkeur van de ouders voldoen, anders dan een godsdienstige richting of levensbeschouwing.

Relatie met gemeenten

De VNG mist in de brief een visie van de Staatssecretaris op de relatie tussen de gemeenten en het openbaar onderwijs. Dit kabinet stelt met regelmaat dat gemeenten financieel verantwoordelijk zijn voor het openbaar onderwijs. Echter, de wet geeft aan dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor voldoende aanbod. Dit is – juist nu veel openbare scholen zijn overgegaan op het Raad van Toezichtsmodel – een relevant interpretatieverschil. Immers, als een openbare school een Raad van Toezicht heeft, is de gemeenteraad niet meer bevoegd de begroting van de school goed te keuren.

Reactie van de VNG

De VNG zal in een brief aan de Staatsecretaris officieel haar reactie kenbaar maken.

Meer informatie